ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ο περιορισμός της διαμεσολάβησης
ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει θεσμικά τον εμπλουτισμό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με τη συμμετοχική δημοκρατία, αλλά είναι φανερό ότι βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή καθώς υπάρχουν κάθε είδους αντιστάσεις από τις διευθύνουσες ελίτ και τα λομπυς συμφερόντων.
Σε διάφορες επιτροπές επιτράπηκε μεν η συμμετοχή τους, αλλά σπανίως ήταν κάτι περισσότερο από τυπική και συμβουλευτική.
Το ίδιο συμβαίνει και στα κόμματα φιλελεύθερων και σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων. Αναγνωρίζουν την ανάγκη της συμμετοχικής δημοκρατίας, ωστόσο είναι δύσκολο να ξεπεράσουν την αντιπροσωπευτική τους δομή.
Το σύστημα απέχει πολύ ακόμα από την αναγνώριση της λήψης σημαντικών πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων από σύγχρονες «εκκλησίες του Δήμου» σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπου θα μπορούσαν να δοκιμαστούν αποδοτικά μορφές συμμετοχικής δημοκρατίας.
Τα κύρια ρεύματα πολιτικής σκέψης, οι δύο βασικές κομματικές οικογένειες, η σοσιαλδημοκρατική και η φιλελεύθερη, δε θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστες από τις εξελίξεις.
Η διαλεκτική σύνθεση ανάμεσα στο δημοκρατικό σοσιαλισμό και τον κλασικό φιλελευθερισμό, η οποία προϋποθέτει την επαναβεβαίωση των αφετηριακών παραδοχών και των ηθικών – αξιακών πλαισίων τους, είναι κάτι που συζητείται πλέον σε ευρεία κλίμακα.
Σε πρακτικό επίπεδο, οι αρχιτέκτονες της Ε.Ε. άρχισαν να κατανοούν ότι μπορούσαν να βρουν ένα σύμμαχο μεταξύ των πολιτισμικών ομαδοποιήσεων και γι’ αυτό άνοιξαν απευθείας διαύλους πολιτικής επικοινωνίας με τις τοπικές υποκουλτούρες, αποκτώντας έτσι ένα μέσο για να αμβλύνουν την επιρροή των εθνών-κρατών.
Όσον αφορά στην εμπιστοσύνη, και πάλι οι ηγέτες της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης είπαν ότι εμπιστεύονται περισσότερο τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών παρά τις επιχειρήσεις ή την κυβέρνηση. Τα στοιχεία είναι εκπληκτικά. Το 51% διάκειται ευνοϊκά στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μόνο το 41% εμπιστεύεται τις επιχειρήσεις και ένα μικρότερο ποσοστό της τάξης του 26% λέει ότι εμπιστεύεται την κυβέρνηση. Στις Η.Π.Α., οι ηγέτες της κοινής γνώμης εκφράζουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις και στην κυβέρνηση παρά στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, αλλά οι διαφορές στα επίπεδα εμπιστοσύνης μεταξύ αυτών των τριών τομέων είναι μικρές.
Στην πραγματικότητα η Ε.Ε. δεν υποδέχεται πάντα με ανοιχτές αγκάλες τη συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Μόνο η συνεχής δημόσια πίεση, συνδυασμένη με την υποστήριξη των πολιτικών τους στόχων από το λαό, ανάγκασε τις κυβερνήσεις να τις αναγνωρίσουν και εξασφάλισε μια θέση γι’ αυτές στην επίσημη συζήτηση για τη δημόσια πολιτική.
Πολλοί τώρα μιλούν για συμμετοχική δημοκρατία από επίγνωση των εξελίξεων ή από φόβο ανεξέλεγκτων καταστάσεων για την επιβίωση του συστήματος.
Φυσικά, είναι νωρίς ακόμη για μια ρητή αποκρυστάλλωση αυτού του προτάγματος, ωστόσο υπάρχει μια νέα επικοινωνιακή πλημμυρίδα, μιας άλλης κοινωνικής παγκοσμιοποίησης, που βγαίνει μέσα από την κατακερματισμένη κοινωνία της ηγεμονίας της αγοράς και απαιτεί την αναδιάρθρωση των θεσμών υπέρ της πολιτικής παγκοσμιοποίησης.
Η συνειδητοποίηση, έτσι, της νέας δυναμικής των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών είναι κοινή συνισταμένη ανάδυσης της νέας καθολικότητας και ελπίδας του κόσμου για βελτίωση των συνθηκών ζωής.
Κι αυτό συντελείται στην υλική βάση της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας, τη θεσμική βάση της εκρηκτικής πολλαπλασιαστικότητας των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και το πολιτικό φαντασιακό, που αναπτύσσεται μέσα από αυτά τα δεδομένα.
Μια θεωρία η οποία θα συνθέτει την υλική βάση των εξελίξεων στην κοινωνική οικονομία και τις νέες τεχνολογίες με το μετασχηματισμό της δημοκρατίας, σε θεσμικό αλλά και στο συλλογικό φαντασιακό, είναι ζητούμενο.
Τα εμπόδια, όμως, για την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας δεν προέρχονται μόνο από τις κυβερνήσεις και τα κόμματα, προέρχονται και από τον τρόπο που λειτουργούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Πολλές από αυτές, και ιδιαίτερα οι μεγάλες μονοθεματικές Μ.Κ.Ο., δε λειτουργούν οι ίδιες με δημοκρατικό τρόπο, αλλά ως ελίτ και ολιγαρχίες.
Έχοντας κατακτήσει ένα προνομιακό πεδίο δράσης, π.χ. στην οικολογία και τη φιλανθρωπία, αρνούνται τη συμμετοχικότητα και τη συνεργασία με άλλες κινήσεις πολιτών για το ίδιο θέμα, αλλά και την κοινή έκφραση σε θεσμικό επίπεδο. Προτιμούν τις κατ’ ιδίαν επαφές με το κράτος και τις μεγάλες επιχειρήσεις, με αντίτιμο την αποδοχή των μεγάλων χορηγιών.
Αυτές οι σχέσεις είναι που εμποδίζουν στην πράξη την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας στο χώρο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και η λύση πάντοτε παραμένει η δικτύωση και κοινοπραξία των μικρομεσαίων Μ.Κ.Ο., που αναπτύσσονται τελευταία με εντυπωσιακό τρόπο.
προτάσσοντας την συμμετοχική δημοκρατία έχει ν’ αντιμετωπίσει τις «τρεις αδερφές» του αυταρχισμού της εξουσίας και της διαφθοράς. Την κομματοκρατία, την μιντιοκρατία και την οικονομική ολιγαρχία.
Γνωρίζουμε πως, η οικονομική ολιγαρχία αγοράζει πολιτικό και πολιτισμικό κεφάλαιο, μέσω της μιντιοκρατίας και ιδίως μέσω της τηλεόρασης, χειραγωγώντας την κοινή γνώμη.
Γνωρίζουμε πως, το πολιτικό χρήμα συντηρεί την κομματική γραφειοκρατία και το ολιγοπώλιο του πολιτικού λόγου – μακριά από την διαβούλευση με τον πολίτη μέσα από ένα φαύλο κύκλο αλληλεξάρτησης διαφημιστικών πακέτων, μιντιοκρατίας και πολιτικής εξουσίας.
.
Αυτός, ο φαύλος κύκλος μπορεί να σπάσει, βέβαια, ως ένα βαθμό μόνον με την συμμετοχική Δημοκρατία. Όταν υπάρχει βήμα πολιτικού διαλόγου για τους πολίτες. Όταν υπάρχουν και μη κερδοσκοπικοί φορείς στα μέσα μαζικής επικοινωνίας.
Όταν ενισχύεται ο πλουραλισμός των μέσων και ιδίως των περιφερειακών μέσων επικοινωνίας. Όταν ενισχυθούν τα δίκτυα πολιτών για το περιβάλλον και τον πολιτισμό με τους απαραίτητους πόρους και προϋποθέσεις.
Όταν το πολιτικό μας σύστημα εντάξει τα δίκτυα πολιτών στην διαβούλευση για μια νέου τύπου διακυβέρνηση.
Έτσι, μπορούμε να περάσουμε από την κοινωνία των συντεχνιών στην κοινωνία των πολιτών. Έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για συμμετοχική δημοκρατία στην πράξη.
Ωστόσο μπορούμε να αισιοδοξούμε περισσότερο όταν υπάρχει μια θετική πίεση κι από τις δύο πλευρές.
Γιατί, οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις πετυχαίνουν ταχύτερα όταν και οι δυνάμεις της συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης πιέζουν προς την ίδια κατεύθυνση.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης και Συμμετοχική Δημοκρατία.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης σχετίζεται σήμερα με την κατάρευση του πολιτικού συστήματος και την ανάγκη εκσυγχρονισμού της δημοκρατίας.
Η συμμετοχική Δημοκρατία δεν είναι μόνον ζήτημα σεβασμού στην βούληση όλων των πολιτών αλλά και οικονομικής αποτελεσματικότητας ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλες οικονομικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις.
Η συμμετοχική Δημοκρατία συνδέεται με την κοινωνική υπευθυνότητα και την οικολογική ηθική για μια επιχειρηματικότητα προσαμοσμένη στις ανάγκες της πόλης και του πολίτη,την επιστήμη κατ΄τα της φτώχειας και όχι της αχαλίνωτης κερδοσκοπίας.
Έχουμε την ιστορική εμπειρία ότι δεν αρκεί οι λαοί και οι πολίτες να ακολουθήσουν τις ηγεσίες εκείνες επειδή αυτές υποσχέθηκαν ισότητα κοινωνική δικαιοσύνη και αντιμετώπιση της φτώχειας. Πολλές φορές αυτές οι υποσχέσεις γυρνούν στο αντίθετο τους εάν δεν συνοδεύονται από θεσμούς συμμετοχής των πολιτών στη δημοκρατία και την συλλογική δημιουργία.
Μια τέτοια πρόκληση αντιμετωπίζουμε άμεσα από την κρίση. Οι πολίτες δεν μπορούν να εμπιστευτούν καμιά ηγεσία αν δεν εμπιστευτούν πρώτα από όλα τον εαυτό τους και το διπλανό τους . Εάν δεν καλλιεργήσουν την εμπιστοσύνη στους συλλογικούς θεσμούς. Όσοι τα περιμένουν όλα από το κράτος ξεχνούν ότι το κράτος είναι ένας τεράστιος μηχανισμός που διοικείται όχι μόνον από τους επιφανείς πολιτικούς αλλά από μια εκτεταμένη προνομιούχα γραφειοκρατία πολιτών , και το μόνον αντιστάθμισμα σε αυτή την εξουσία είναι οι οργανωμένοι πολίτες σε συλλογικότητες, σε οργανώσεις πολιτικής αλληλεγγύης(καταναλωτικές περιβαλλοντικές και πολιτιστικές οργανώσεις)
Η χρήση των επικοινωνιακών μέσων
στην συμμετοχική Δημοκρατία
Η μελέτη της επικοινωνιακής διαμεσολάβησης είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τον μετασχηματισμό της αντιπροσωπευτικής δημοκραστίας. Οσο λιγότερο διαμεσολαβείται η πολιτική επικοινωνία τόσο πλησιέστερα βρισκόμαστε στη συμμετοχική δημοκρατία.
Σημείο κλειδί στην πολιτική νεωτερικότητα είναι η χρήση των μέσων μαζικής επικοινωνίας, όπως τεράστια είναι η σημασία των μέσων στην προώθηση ή μη της σήμερα συμμετοχικής Δημοκρατίας.
Η mediologie δεν είναι παρά η μελέτη των «διαμεσολαβήσεων», μέσω των οποίων μια ιδέα γίνεται υλική δύναμη. Δεν εννοεί ούτε να μεταρρυθμίζει, ούτε να προφητεύει και ακόμα λιγότερο να ηθικολογεί, αλλά απλώς να περιγράφει τα μέσα μετάδοσης, από την στιγμή που έχουν φτάσει σε τέτοια πολυπλοκότητα (τεχνικός πολλαπλασιασμός, άνοδος δύναμης) και έχουν δημιουργήσει το δικό τους περιβάλλον. Όπως όλα δείχνουν μάλιστα, ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας των τεχνοπολιτισμικών διαμεσολαβήσεων με εφαρμογές στην θρησκεία, την επιστήμη, την τέχνη, τον πολιτισμό, τους θεσμούς, τα νομικά.
Το βιβλίο του Regis Debray είναι μια ανατομία της πολιτικής και της ιστορίας με βάση την πειθώ και τα επικοινωνιακά συστήματα, που αναδεικνύει και οριοθετεί την παλιά «τέχνη» της επικοινωνίας που στις μέρες μας έγινε επίσημη.
Παρά την καταφανή απόρριψη της υπέρμετρης εξειδίκευσης και της συνακόλουθης πολυδιασπασμένης γνώσης, ο γνωστός Γάλλος αριστερός στοχαστής Regis Debray εισήγαγε το 1991 με το έργο του «Cours de mediologie general» ένα νέο γνωστικό κλάδο, την Μεσολογία. Στα δώδεκα μαθήματα που απαρτίζουν το βιβλίο του, επιχειρεί να θεμελιώσει επιστημονικά και να αποσαφηνίσει πλήρως το νέο αυτόν κλάδο.
Σε γενικότερο πλαίσιο, η Μεσολογία καλείται να φέρει σε επαφή τον τεχνικό και μυθικό κόσμο, αυτόν δηλαδή που διαρκώς αλλάζει με αυτόν που διατηρείται. Η αρμοδιότητά της είναι το μήνυμα, η επεξεργασία και μετάδοση μιας γνώσης, που σαφώς διαχωρίζονται από τα αποτελέσματά της. Η «αλήθεια» ή μη του μηνύματος δεν αφορούν την Μεσολογία, αντίθετα την αφορά η «επίδοση» ή μη, καθώς στην ιστορία των μηνυμάτων «η ιστορία του κόσμου είναι το δικαστήριο της ιδέας», η λήψη προσδιορίζει την αξία της εκπομπής. Την αφορά επίσης η κίνηση και οι μετασχηματισμοί, η διαδρομή της γονιμοποίησης. Ούτως ή άλλως η «ιδεολογική κυριαρχία» ασκείται από την μορφή επιβολής και ενστάλαξης των μηνυμάτων και όχι από το περιεχόμενό τους.
Είναι πολιτικά αφελέστατη η αντίληψη, εάν δεν είναι δημαγωγική ότι, μπορεί να μεταρρυθμιστεί ουσιαστικά το κομματικό και πολιτικό σύστημα χωρίς να αλλάξει επί της ουσίας το συγκεντρωτικό επικοινωνιακό σύστημα που χαρακτηρίζει την σημερινή πολιτική και να αντικατασταθεί στην βάση του ένα σύστημα με μορφές οριζόντιας δικτυακής επικοινωνίας.
Όσο καλές προθέσεις και να έχει μια ηγεσία υπέρ της συμμετοχής του πολίτη στην πολιτική, και στην μείωση της εξουσίας των ενδιάμεσων γραφειοκρατικών μηχανισμών εάν δε μειώσει την εξουσία της τηλεοπτικής διαμεσολάβησης των μεγάλων συγκροτημάτων τύπου δεν πρόκειται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές, και οι προθέσεις θα μείνουν προθέσεις.
Γιατί ο συγκεντρωτισμός της επικοινωνιακής εξουσίας είναι γεννήτορας της συγκεντρωτικής πολιτικής εξουσίας σε πρόσωπα όσο και στην γραφειοκρατική κάστα των κομμάτων συναλλάσσεται με την βαρονία του τύπου και της τηλεόρασης. Σε αυτή την περίπτωση ο λόγος για πολιτική και διοικητική αποκέντρωση έχει ελάχιστο αντίκρισμα.
Ο πολιτικός διάλογος που πράγματι προωθείται μεταξύ μικρών ομάδων όσο κι αν είναι απαραίτητος, δημιουργικός και επιμορφωτικός δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε βαθμό που να ρυθμίζει τις εξελίξεις, όταν θεματολογική ατζέντα της πολιτικής καθορίζεται από τα συγκεντρωτικά μέσα μαζικής επικοινωνίας, τα οποία έχουν την μεγάλη πολλαπλασιαστικότητα και αναπαραγωγικότητα του πολιτικού λόγου.
Ωραία μπορεί να πει κανείς ότι προωθείται ο ζωντανός διάλογος πρόσωπο με πρόσωπο αλλά το ζητούμενο είναι η ανακλαστικότητα αυτού του διαλόγου στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό που σημαίνει ποια μπορεί να είναι η ανάδραση αυτού του διαλόγου από την βάση της κοινωνίας προς την συλλογική ηγεσία του κόμματος. Γιατί διάλογος σε επίπεδο καφενείου πάντα γινόταν. Διάλογος σε επίπεδο πολιτικού reality show πολλές φορές προωθείται και από την τηλεόραση..
Το ζήτημα σχετικά με τον διάλογο είναι ποιος θέτει τα ερωτήματα, ποιο είναι το περιεχόμενο του διαλόγου και πως γίνεται η μεταβίβαση αυτού του περιεχόμενου στο κεντρικό πολιτικό σύστημα. Υπάρχουν ιμάντες μεταβίβασης ή μαραζώνει ο προβληματισμός αυτός στην κοινωνική βάση χωρίς να μεταφέρεται στην κορυφή;
Μιλάμε πολλές φορές για ηλεκτρονική δημοκρατία και πως ιδιαίτερα οι νέοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο για να εκφράσουν την προσωπική τους άποψη ποιος όμως και σε ποιο βαθμό θα την λάβει η κομματική γραφειοκρατία υπ’ όψιν. Δεν έχουμε μέχρι στιγμής ενθαρρυντικά δείγματα πλην της χρήσης αυτού του μέσου και της διαδικασίας στις δημοσκοπήσεις. Και στο γεγονός ότι μπορούν να κυκλοφορήσουν ορισμένα κείμενα σκεπτόμενων πολιτών στο διαδίκτυο, τα οποία όμως ελάχιστα λαμβάνει υπ’ όψιν η κομματική γραφειοκρατία. Γιατί ασφαλώς πολιτική σημασία έχει αυτό που παίζεται στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο και δημοσιεύεται στις εφημερίδες με τεράστια πολλαπλασιαστικότητα και επιρροή καθώς και έχει πολύ μεγάλη σημασία.
Εκείνο που αποτυπώνεται ως αναγνωρισιμότητα προσώπων και μεταφράζεται ως «κεφάλαιο» εξουσίας στα πλαίσια της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. Από εκεί και πέρα είναι εύκολος ο σφετερισμός της αντιπροσωπευτικής αφού μέσα από αυτή τη διαδικασία δεν αναδεικνύεται η κριτική της κοινωνικής βάσης.
Το internet cafι που πολλές φορές προτείνεται ως βάση μιας δικτυακής οργάνωσης πολιτικού διαλόγου δεν μπορεί να στηθεί θεσμικά στο διάλογο χωρίς να συντρέξουν και τα άλλα μαζικά επικοινωνιακά μέσα.
Επομένως τίθεται εκ των πραγμάτων το ζήτημα των περιφερειακών επικοινωνιακών μέσων (τύπου, τηλεόρασης και ραδιοφώνου) πως θα συμβάλλουν στο διάλογο και την οριζόντια επικοινωνία της κοινωνίας.
Πως αξιοποιεί μέχρι σήμερα το κόμμα αυτό τον τεράστιο σε έκταση επικοινωνιακό μηχανισμό; Η απάντηση είναι με το παραδοσιακό τρόπο του πελατειακού πολιτικού συστήματος.
Στις περισσότερες περιπτώσει εάν αυτά τα μέσα δεν εξαρτώνται άμεσα από τους τοπικούς αξιωματούχους και πολιτικούς παράγοντες εξαρτώνται οικονομικά από τις χορηγήσεις και διαμεσολαβήσεις της κρατικής διαφήμισης που τους εξασφαλίζουν πολιτικά πρόσωπα για την επιβίωσή τους.
Εάν δεν συμβαίνει αυτό εξαρτώνται από ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες και σε λιγότερες περιπτώσεις από το σύνολο των αναγνωστών της τοπικής κοινωνίας.
Για να είναι ανεξάρτητα αυτά τα μέσα πρέπει να έχουν μεγάλη κυκλοφορία στην περίπτωση των εφημερίδων και μεγάλη εμβέλεια στην περίπτωση των τηλεοράσεων και του ραδιοφώνου και στη καλύτερη περίπτωση ισχυρή κοινωνία των πολιτών, συλλογικές οργανώσεις ακόμη και κομματικές οργανώσεις που εκφράζουν μεγάλες συλλογικότητες.
Το πρόβλημα σήμερα είναι το δεν υπάρχουν τέτοιες πολιτικές οργανώσεις και είναι ακόμη αδύνατες οι συλλογικότητες των ενεργών πολιτών.
Από πού ξεκινάμε λοιπόν εάν δεν έχουμε αυτές τις προϋποθέσεις: κάνοντας συλλογικότητες ενεργών πολιτών είναι η μία απάντηση η άλλη όμως η πιο δραστική κινητήρια δύναμη είναι να δημιουργήσει το κόμμα ένα οριζόντιο δικτυακό επικοινωνιακό σύστημα το οποίο θα ενθαρρύνει θα ενισχύει και θα προβάλλει τις απόψεις από τις συλλογικότητες των ενεργών πολιτών.
Το κομματικό φαινόμενο το οποίο αναπτύχθηκε ιστορικά ιδίως μέσα από την σοσιαλδημοκρατία και την αριστερά κατά κύριο λόγο (όπως αναγνωρίζεται σήμερα) ήταν ένα μεσολογικό φαινόμενο.
Δηλαδή ένας εποικονωνιακός διαμεσολαβητικός μηχανισμός είτε για το πέρασμα ιδεολογικών μηνυμάτων στην κοινωνία, είτε για την προώθηση πολιτικών στόχων, είτε για την διαμόρφωση μιας πολιτικής παιδείας στα μέλη του ώστε να παρεμβαίνουν αποτελεσματικά στους μαζικούς χώρους και στα συνδικάτα. Η ουσία της πολιτικής οργάνωσης ήταν ο επικοινωνιακός ρόλος έστω κι αν αυτός δεν χαρακτηριζόταν σαν τέτοιος.
Ηγεσίες φωτισμένες η μη υπήρχαν και θα υπάρχουν και χωρίς τα κόμματα
Το θέμα είναι πως πρέπει να εξελιχθεί ο κομματικός θεσμός ως έκφρασης της συλλογικότητας;
Το κόμμα στρατηγείο μήπως τελικά έγινε κόμμα αξιωματούχων που μειώνει την συλλογικότητα;
Η αποδόμηση της κομματικής συλλογικότητας δεν είναι κι αυτό ζήτημα που ανάγεται στο περιεχόμενο της πολιτικής επικοινωνίας.
Γι’ αυτό επισημαίνουμε ξανά και ξανά την τεράστια σημασία των επικοινωνιακών μέσων ειδικότερα στο πέρασμα της πολιτικής καινοτομίας, η οποία είναι κεφαλαιώδους σημασία όχι μόνο ως ποιοτική διαφορά που οφείλουμε να προωθήσουμε αλλά σε αυτή την ιστορική φάση προϋπόθεση και για την επάνοδο της κεντροαριστεράς στην εξουσία.
ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ – «ΜΙΝΤΙΟΚΡΑΤΙΑ»
Αναγνωρίζοντας ότι βιώνουμε ένα καθεστώς επικοινωνιακής ολιγαρχίας που βασίζεται βέβαια στην άμεση εξάρτηση από την οικονομική ολιγαρχία και τον κρατισμό.
Ένα καθεστώς που, ανεξάρτητα από τις διακηρύξεις των κομμάτων και τις προθέσεις των επαγγελματιών της πολιτικής, φέρνει τις ακόλουθες συνέπειες.
παράγει πολιτικό αποκλεισμό και αποτροπή της συμμετοχικότητας
οδηγεί στον σφετερισμό της αντιπροσώπευσης
μετατρέπει τον πολίτη σε πελάτη του πολιτικού συστήματος
διογκώνει τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες
συμβάλλει στην άνοδο της ασημαντότητας στην επικοινωνιακή, πολιτική, και πολιτιστική μας κουλτούρα.
Μοναδικό αντίδοτο στην υποβάθμιση της πολιτικής συμμετοχικότητας που επιφέρει αυτό το «ήπιο» καθεστώς της αλλοτρίωσης και παθητικότητας του πολίτη, είναι η οριζόντια επικοινωνία.
Η οριζόντια επικοινωνία των κοινωνικών δικτύων και των συλλογικών οργανώσεων στην βάση της κοινωνίας.
Δεν συγχέουμε βέβαια την μιντιοκρατία με τον πολιτικό ολοκληρωτισμό, που πολλές φορές γίνεται καθ’ υπερβολή της κριτικής η οποία ασκείται, αλλά επισημαίνουμε το υποδόριο «ναρκωτικό» παθητικοποίησης της δημοκρατίας που συντελείται.
Άλλωστε είναι πολύ πιο έντεχνη η χειραγώγηση του πολίτη μ’ αυτόν τον τρόπο.
Κι αυτό δεν γίνεται ερήμην των κομμάτων όπως συχνά υποκρίνονται ότι δεν μπορούν να ελέγξουν την παντοδύναμη εξουσία των ΜΜΕ.
Η αλήθεια είναι ότι και το κομματικό σύστημα ελέγχεται πλήρως από τις επιταγές της οικονομικής ολιγαρχίας των ΜΜΕ όταν εκχωρεί, χωρίς καμία αναστολή, το επικοινωνιακό «λέγειν» και «πράττειν» στην ίδια την διαχείριση των συγκεντρωτικών ΜΜΕ και των συμφερόντων που υπηρετούν.
Και γνωρίζουμε πολύ καλά πώς γίνεται αυτό με τις αναθέσεις των επικοινωνιακών προγραμμάτων τους, στις μεγάλες διαφημιστικές εταιρείες και τους σκοπούς που εξυπηρετούν.
Όταν τεράστια ποσά ξοδεύονται για τις δημοσκοπήσεις και τις μετρήσεις της κοινής γνώμης, και ασήμαντα ποσά για τους θεσμούς επικοινωνιακής αλληλόδρασης με τους πολίτες.
Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει απλά ότι ένα κόμμα που είναι ταυτισμένο με την οικονομική ολιγαρχία δεν έχει πρόβλημα.
Ένα κόμμα όμως , που θεωρητικά είναι υπέρ της κοινωνικής σύγκλισης και ανάπτυξης, είναι οξύμωρο να ξοδεύει τόσα πολλά για τις μετρήσεις της κοινής γνώμης και την διαφήμιση που διαμορφώνει η κουλτούρα της ολιγαρχίας των ΜΜΕ και τα διαπλεκόμενα μ’ αυτήν συμφέροντα, όπως και των σφετεριστών της πολιτικής εκπροσώπευσης και ελάχιστα για την προώθηση των δικών του πολιτικών προταγμάτων και προγραμμάτων. Δηλαδή είναι ακατανόητο να ξοδεύει περισσότερα για τον ετεροπροσδιορισμό της επικοινωνιακής του πολιτικής, απ΄ ότι για τον αυτοπροσδιορισμό της επικοινωνιακής του οργανωτικής λειτουργίας.
Αυτήν την κληροδοτημένη πολιτική διαστροφή (που δεν είναι καθόλου αθώα) καλείται να ξεπεράσει η εμπεδώση της συμμετοχικής δημοκρατίας.
Κι αυτό δεν γίνεται χωρίς να κόψει τον «γόρδιο δεσμό» ετεροπροσδιορισμού της επικοινωνιακής πολιτικής του κόμματος απ’ την ολιγαρχία και τα μονοπώλια των ΜΜΕ.
Προϋπόθεση βέβαια είναι να μετασχηματιστεί το κόμμα σε μια κοινότητα ιδεών, παραγωγής πολιτικής και διάδοσης γνώσης.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε την κοινή ουσία της πολιτικής και της επικοινωνίας.
Η πολιτική τρέφεται από οικονομικά, κοινωνικά, εθνικά, πολιτιστικά κ.λ.π διακυβεύματα. Η πολιτική δραστηριότητα αφορά ανάδειξη συλλογικών αιτημάτων που απευθύνονται σε δημόσιες αρχές, την επεξεργασία σχεδίων λύσης, και τις συγκρούσεις για τον τρόπο ρύθμισής τους. Όλες αυτές οι σχέσεις και διαδικασίες προϋποθέτουν επικοινωνία η οποία συμβάλλει και καθορίζει την κάθε πολιτική δραστηριότητα, στην κοινωνικοποίηση και στην συμμετοχή, στην δημιουργία της ατζέντας, στην κινητοποίηση ή την διαπραγμάτευση.
Η επικοινωνία διαποτίζει λοιπόν όλη την πολιτική δραστηριότητα δεν είναι μόνον ζήτημα «εικόνας» και του «φαίνεσθαι» είναι πάνω από όλα ουσία της πολιτικής.
Όλα τα θέματα προσεγγίζονται μέσα από την επικοινωνία: το πολιτικό σύστημα, η κυβερνητική δραστηριότητα η λειτουργία των πολιτικών κομμάτων τα κοινωνικά κινήματος κ.λπ. Η σύνδεση της πολιτικής με την επικοινωνία εντοπίζεται άλλωστε και στο πεδίο της πολιτικής έρευνας.
Είναι αδιανόητη σήμερα η πολιτική έρευνα χωρίς την επιστήμη της επικοινωνίας. Το πρόβλημα είναι ότι οι έρευνες και αναστοχαστικές λειτουργίες γίνονται εκτός Κόμματος.
Εντός κόμματος λειτουργεί ακόμη η παράδοση και η παλιά ρητορική. Οι μελέτες γίνονται αποσπασματικά. Τα στελέχη εκπαιδεύονται μόνον πως θα φανούν στην τηλεόραση σε δημόσιο ακροατήριο και λιγότερο πως θα λειτουργήσουν μέσα από ένα επικοινωνιακό σύστημα, η με βάση ένα επικοινωνιακό μοντέλο με συστατική δομή της συλλογικότητας.
Πέρα από τις τεχνικές που έχουν στόχο την πειθώ, την απόδειξη, την ενημέρωση, την σαγήνη, την επιβολή, την διαπραγμάτευση και την επιρροή, σε τελική ανάλυση, η μορφή και το περιεχόμενο του μηνύματος καθορίζεται από το εάν επικοινωνιακό σύστημα που εκφράζει η όχι της συλλογικότητα. Οι τεχνικές μπορεί να είναι ίδιες για την αριστερά και την δεξιά η συστατική δομή όμως όχι. Το μήνυμα για παράδειγμα του συνεδρίου και της συνδιάσκεψη καθορίζεται από το πόσο συμμετοχικές και συλλογικές ήσαν οι διαδικασίες στο μεσοδιάστημα. Από την ενδοεπικοινωνιακή λειτουργία του κόμματος.
Η διαφοροποίηση θεωρητικά τουλάχιστον της σοσιαλδημοκρατίας από την δεξιά είναι ότι προωθεί την διάχυση της γνώσης προς τα κάτω προς ενίσχυση των ασθενέστερων τάξεων ενώ η δεξιά. Την περιορίζει στα προνομιακά στρώματα.
Την διάχυση γνώσης, εννοούμε και χρηστικής ενημέρωσης προς τα κάτω που μειώνει τις ανισότητες η τουλάχιστον βοηθάει τις πιέσεις προς την μείωση τους.
Άρα, η δομή της πολιτικής επικοινωνίας όσο δημοκρατικότερη είναι όσο προωθεί τον διάλογο, και όσο μεταφέρει την διάχυση γνώσης προς τα κάτω λαμβάνει ιδεολογικό περιεχόμενο. Δεν είναι απλά μια τεχνική επιστήμη.
Και δεν μπορεί ν’ ασκείται μόνον από ειδικούς και μόνον από επαγγελματίες της πολιτικής.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιστοιχεί στην μετριοκρατία , αναξιοκρατία και το πελατειακό σύστημα.
από τον Vasilis Taktikos, Τρίτη, 25 Ιανουάριος 2011 στις 3:51 π.μ.
H κορυφή της πυραμίδας της διαφθοράς δεν μπορεί σταθεί όρθια χωρίς την βάση της διαφθοράς στη γραφειοκρατία και τους διαμεσολαβητές.
Εάν οι πολίτες που βρίσκονται σε δύσκολη θέση είχαν την γνώση και προπαντός το θάρρος να συνεργαστούν να συνεταιριστούν δημιουργώντας οι ίδιοι κοινωνικές επιχειρήσεις, παραγωγικούς και καταναλωτικούς συνεταιρισμούς –συνεταιριστικές και ηθικές τράπεζες, τότε μόνον μπορούν να καθορίσουν το μέλλον τους. Και αυτό συμβαίνει όπου υπάρχει ουσιώδης κοινωνική υπευθυνότητα. Αντίθετα όπου αυτή την ευθύνη την αφήνουν στο κράτος οι αποκλεισμένοι από κάθε είδους εξουσία ακόμα και συνδικαλιστικής βρίσκονται σε δυσχερή θέση.
Το μεγάλο θεσμικό κενό είναι το έλλειμμα γνήσιας εκπροσώπησης των οργανώσεων της ΚτΠ
Το άθροισμα και η συντεταγμένη κοινωνία των πολιτών.
Τα πραγματικά δεδομένα που έχουμε σήμερα στη χώρα μας είναι ένα μεγάλο άθροισμα οργανώσεων που λειτουργούν σ’ όλους τους τομείς αναφορικά με τον εθελοντισμό, το περιβάλλον, τους θεσμούς αλληλεγγύης, πολιτισμού και δια βίου μάθησης με αναγνωρισμένα θετικά αποτελέσματα, αλλά και έλλειμμα σχεδίου και συντονισμού.
Το μεγάλο θεσμικό κενό υπάρχει, τόσο στις σχέσεις μεταξύ αυτών των οργανώσεων με το κράτος αποβαίνει εις βάρος της αποτελεσματικής διαχείρισης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, όσο στις μεταξύ τους σχέσεις συνεργασίας των οργανώσεων της Κ. Τ. Π.
Αντικειμενικός σκοπός έναντι αυτού του αθροίσματος θα πρέπει να είναι ο μετασχηματισμός σε μια συντεταγμένη κοινωνία πολιτών. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια δεξαμενή κοινωνικού κεφαλαίου και κοινωνικής δύναμης που θα αλλάξει σε βάθος τα πράγματα που μας ενοχλούν στην καθημερινή ζωή και να υπηρετήσει ένα κοινωνικό όραμα συλλογικής δημιουργίας.
Για να αντιμετωπίσουμε την εν γένει μεγάλη υστέρηση σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας.
Τα εμπόδια, όμως, για την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας δεν προέρχονται μόνο από τις κυβερνήσεις και τα κόμματα, προέρχονται και από τον τρόπο που λειτουργούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Πολλές από αυτές, και ιδιαίτερα οι μεγάλες μονοθεματικές Μ.Κ.Ο., δε λειτουργούν οι ίδιες με δημοκρατικό τρόπο, αλλά ως ελίτ και ολιγαρχίες.
Έχοντας κατακτήσει ένα προνομιακό πεδίο δράσης, π.χ. στην οικολογία και τη φιλανθρωπία, αρνούνται τη συμμετοχικότητα και τη συνεργασία με άλλες κινήσεις πολιτών για το ίδιο θέμα, αλλά και την κοινή έκφραση σε θεσμικό επίπεδο. Προτιμούν τις κατ' ιδίαν επαφές με το κράτος και τις μεγάλες επιχειρήσεις, με αντίτιμο την αποδοχή των μεγάλων χορηγιών.
Άλλες είχαν βολευτεί μέσα από το πελατειακό σύστημα απορρόφησης των κρατικών ενισχύσεων υπονομεύντας τελικά κάθε προσπάθεια γνήσιας δημκρατικής εκπροσωπισης.
Αυτές οι σχέσεις είναι που εμποδίζουν στην πράξη την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας στο χώρο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και η λύση πάντοτε παραμένει η δικτύωση και κοινοπραξία των μικρομεσαίων Μ.Κ.Ο., που αναπτύσσονται τελευταία με εντυπωσιακό τρόπο.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιστοιχεί στην μετριοκρατία , αναξιοκρατία και το πελατειακό σύστημα.
Είναι κοινό μυστικό πλέον σ’ όλη την επικράτεια της χώρας ότι η διαφθορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιστοιχεί στην μετριοκρατία και αναξιοκρατία που τροφοδοτείται από το πελατειακό σύστημα και την τοπική διαπλοκή.
Δύο είναι οι βασικοί λόγοι παρουσιάζεται αυτό το φαινόμενο που αποτελεί ζήτημα βαθιάς έρευνας. Ο ένας λόγος είναι ότι ολοένα και περισσότερα άτομα ηθικού και κοινωνικού κύρους αρνούνται να μπουν σ΄ αυτό το φαύλο κύκλο συναλλαγής και δεύτερον οι «χρηματοδότες» διαπλεκόμενοι εργολάβοι , προμηθευτές βρίσκουν ευκολότερα έδαφος συναλλαγής με τις μετριότητες.
Γιατί εκεί που πηγάζει και ενδημεί η ιδιοτέλεια και η διαφθορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο σφετερισμός της εκπροσώπησης, η χρήση της θέσης για ίδιον όφελος και η ελαστική ηθική, συνήθως βρίσκονται άτομα μετρίων δυνατοτήτων.
Κι αυτό είναι ευκολονόητο. Ένας διανοούμενος και φτασμένος σ΄ ένα υψηλό επίπεδο κοινωνικά άτομο δύσκολα θα «πουλήσει» την συνείδησή του στα κακώς εννοούμενα διαπλεκόμενα συμφέροντα , γιατί προσδίδει κύρος στην θέση που κατέχει και δεν διακρίνεται μόνον από αυτή. Αντιθέτως με την πολιτική μετριότητα που μόνον μ΄ αυτόν τον τρόπο και την συναλλαγή βγαίνει στην επιφάνεια.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων μια μετριότητα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πηγαίνει για τον μισθό ή να συμπληρώσει τον μισθό και καμία έγνοια δεν έχει για την ανάπτυξη και το κοινωνικό όφελος.
Γι αυτό είναι καταλυτικό το μέτρο της κυβέρνησης σήμερα που κόβει τον διπλό μισθό για τους δημοσίους υπαλλήλους.
Θέλεις να υπηρετήσεις τον τόπο σου κύριε, κάν’ το αφιλοκερδώς, ή πάρε τον ένα μισθό όπως αναγκάζεται να κάνει ο ελεύθερος επαγγελματίας όταν παίρνει μια θέση στο Δήμο.
Βέβαια, αυτό το μέτρο δεν αρκεί για να αντιμετωπιστούν όλες οι παθογένειες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε σχέση με την ιδιοτέλεια που περιγράψαμε παραπάνω, γι αυτό το πιο δραστικό μέτρο είναι τα τοπικά κινήματα Συμμετοχικής Δημοκρατίας γιατί όσο περισσότεροι εμπλέκονται με τα κοινά είναι αδύνατον να χρηματιστούν η να διαφθαρούν όλοι.
Οι επιτροπές διαβούλευσης για παράδειγμα που εισάγονται αφήνουν ένα παράθυρο στην συμμετοχική δημοκρατία αλλά δεν ανοίγουν την πόρτα για κάτι περισσότερο από την στιγμή που δεν έχουν ένα αποφασιστικό ρόλο
Τα μέτρα που παίρνει επίσης η κυβέρνηση όπως η ¨διαύγεια¨ ενισχύουν τον έλεγχο στη διοίκηση αλλά δεν καταπολεμούν τα βαθύτερα αίτια.
Το κλειδί λοιπόν για μια βαθιά μεταρρύθμιση και για την αντιμετώπιση του φαύλου κύκλου της ιδιοτέλειας που επικρατεί στη Τοπική Αυτοδιοίκηση και του λερναίου φαινομένου της διαφθοράς, είναι ο μετασχηματισμός της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σε συμμετοχική.
ΤΟΠΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
από τον Vasilis Taktikos, Δευτέρα, 24 Ιανουάριος 2011 στις 11:33 π.μ.
Για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης των πόρων στη τοπική αυτοδιοίκηση.
Του Βασίλη τακτικού*
Ένας τρόπος μόνο υπάρχει για να καταπολεμηθεί η διαφθορά και η κακοδιαχείριση των πόρων στην τοπική αυτοδιοίκηση που καταλαμβάνει πρώτη θέση ανάμεσα στους θεσμούς της πολιτείας. Να δημιουργηθούν παντού κοινωνικές συμπράξεις και τοπικά κινήματα συμμετοχικής δημοκρατίας με ενεργούς πολίτες ώστε η εξουσία του δήμου να προκύπτει πραγματικά από τους δημότες και όχι από τους χρηματοδότες.
Τοπικά κινήματα συμμετοχικής Δημοκρατίας ως αντιστάθμισμα διαφάνειας και ελέγχου απέναντι στο σφετερισμό της εκπροσώπησης και της τοπικής διαπλοκής με άνομα που ροκανίζουν τελικά τους πόρους.
Τοπικά κινήματα τα οποία θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην διαβούλευση με τοπικές συνελεύσεις και τοπικά δημοψηφίσματα και όχι διακοσμητικά όπως ερμηνεύουν πολλές δημοτικές πλειοψηφίες τον «Καλλικράτη». Τοπικά κινήματα που απελευθερώνουν τους ανθρώπινους πόρους και την δημιουργικότητα της κοινωνίας.
Γιατί αυτό που συμβαίνει σήμερα, ακόμη και μετά το ξεκίνημα της τεχνοκρατικής μεταρρύθμισης «Καλλικράτης» είναι ότι έχουμε το ίδιο φαινόμενο πελατειακών σχέσεων με αναπροσαρμογή της τοπικής διαπλοκής. Με το πρόγραμμα Καλλικράτης». ναι μεν γίνεται σημαντική εξοικονόμηση πόρων από τον περιορισμό των αιρετών και υπαλλήλων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά το πρόβλημα του σφετερισμού της εκπροσώπησης που είναι πρόβλημα γενικότερα της κρίσης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας παραμένει το ίδιο χαρακτηριστικό και βασανιστικό μιας παρακμιακής κατάστασης .
Ο έλεγχος για παράδειγμα των εκλογικών δαπανών για την αντιμετώπιση της τοπικής διαπλοκής και το πρόγραμμα «διαύγεια» παρά την όποια θετική του επίδραση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το εγγενές πρόβλημα της αντιπροσώπευσης. Κάλλιστα ένας Δήμαρχος που ξόδεψε 300.000 για προεκλογικό αγώνα μπορεί να παρουσιάσει ότι ξόδεψε 50.000. Και πάντα θα υπάρχουν κάποιοι ¨φίλοι¨ που με το αζημίωτο μετά θα καλύψουν την διαφορά – για την διαιώνιση της αθέατης διαφθοράς.
Είναι γνωστόν από τότε που η πολιτική λειτουργεί ως επάγγελμα και στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης έχουμε το φαινόμενο της «λερναίας Ύδρας» της διαφθοράς. Υπάρχουν βέβαια εξαιρέσεις χαρισματικών ανθρώπων που ξεφεύγουν από τον κανόνα έχοντας μια αυθεντική σχέση με τους δημότες και μεγάλη επικοινωνιακή εμβέλεια. Ωστόσο με τα σημερινά δεδομένα της εκπροσώπησης ακόμη κι αν προχωρήσουν οι ουσιαστικοί έλεγχοι που προβλέπονται με τον «Καλλικράτη» θα συνεχίσει να παρουσιάζεται το φαινόμενο να κόβεις ένα κεφάλι και θα φυτρώνουν δυο. Γιατί αυτή είναι η «φύση» της αντιπροσώπευσης και του συγκεντρωτισμού στην τοπική αυτοδιοίκηση όσο δεν υπάρχουν αντιστάθμισμα της συμμετοχικότητας των δημοτών..
Όταν δημοτικό σύστημα εξουσίας δεν υπάρχει ούτε καν η δεδηλωμένη της πλειοψηφίας για τον Δήμαρχο μέσα στην θητεία του, όπως γίνεται με την κυβέρνηση ποιός μπορεί να ελέγξει την εκτελεστική εξουσία του Δήμου; Έχουμε λοιπόν το Δημαρχοκεντρικό μοντέλο τοπικής εξουσίας όπου ο Δήμαρχος ακόμη και αν χάσει την υποστήριξη από τους μισούς δημοτικούς συμβούλους , μπορεί να δημαρχεύει, κάτι που για μια κυβέρνηση θεωρείται αδιανόητο.
Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Το πρόβλημα είναι πως το όλο σύστημα διοίκησης στο Δήμο σε σχέση με το Δημοτικό συμβούλιο όπως λειτουργεί προκαλεί τον σφετερισμό της εκπροσώπησης και την κυριαρχία των ιδιοτελών προτύπων. Ένα διαρκές παζάρι όχι μόνον με τους προεκλογικούς χρηματοδότες αλλά κυρίως με αυτούς που ποικιλοτρόπως συναλλάσσονται με το δημοτικό πελατειακό σύστημα.
Εάν υποθέσουμε ότι σε ένα μικρό σχετικά Δήμο έχουμε ένα 27μελές Δημοτικό Συμβούλιο, 16 μέλη της πλειοψηφίας και 11 μέλη από την μειοψηφία, μπορούν να συμβούν τ’ ακόλουθα σε σχέση με την χειραγώγηση των δημοτικών συμβούλων.
Ο Δήμαρχος μπορεί να ορίσει 4 Αντιδημάρχους και έμμεσα ένα πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ελέγχει άμεσα 5 συμβούλους από τις θέσεις τοπικής εξουσίας και άλλους 5 που περιμένουν να οριστούν την επόμενη διετία. Εάν λάβουμε υπ’ όψιν ότι δυο με τρία μέλη θα διοριστούν πρόεδροι αναπτυξιακών εταιριών του Δήμου και άλλες αμειβόμενες θέσεις σε επιτροπές τότε οι εξαρτώμενες θέσεις φθάνουν τις 13 και 3 που μπορούν να ελπίζουν ότι μπορεί να είναι ευνοούμενοι στο μέλλον καλύπτονται όλες οι προσδοκίες. Έτσι όλο το συμβούλιο μπορεί να ελέγχεται με ιδιοτελή κριτήρια από τον Δήμαρχο εάν δεν υπάρχουν ανιδιοτελείς αντιστάσεις.
Όταν δεν υπάρχει άλλο αποφασιστικό όργανο όπως είναι η τοπική συνέλευση που να ελέγχει την εκτελεστική εξουσία του Δήμου, ούτε ανιδιοτελείς αντιστάσεις. ο Δήμαρχος αναπόφευκτα ελέγχεται από τα ιδιοτελή τοπικά συμφέροντα. συμπαρασύροντας όλο το Δημοτικό Συμβούλιο αφού είναι ο αποκλειστικός που μοιράζει την «πίτα.»
Ο Δημοτικός σύμβουλος και οι σύμβουλοι που θέλουν να αντισταθούν στην τοπική διαπλοκή κινδυνεύουν πάντα να απομονωθούν, εκτός βέβαια και αν στηρίζονται σε οργανωμένες κοινωνικές ομάδες και τοπικά κινήματα τα οποία μπορούν να αντισταθούν.
Από όποια πλευρά και αν εξετάσουμε το ζήτημα ακόμη και εάν υπάρχουν καλές προθέσεις στους Δημοτικούς συμβούλους και στον Δήμαρχο και θέλουν να μην υποκύψουν στην τοπική διαπλοκή ένας δρόμος μόνον υπάρχει να αποφύγουν την διαπλοκή , να συνεργαστούν με τις συλλογικές τοπικές οργανώσεις και να προωθήσουν τις διαδικασίες συμμετοχής.
Για αυτό είναι επιτακτική ανάγκη στην εποχή μας να δημιουργηθούν τοπικά κινήματα συμμετοχικής δημοκρατίας για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης των πόρων στη τοπική αυτοδιοίκηση
*Ο Βασίλης Τακτικός είναι δημοσιογράφος δημοτικός σύμβουλος
Η Άμεση Ηλεκτρονική Δημοκρατία
Είναι μια διαδικασία ανάπτυξης του πολιτικού υποκειμένου του ενεργού πολίτη.
Η αυτό - οργάνωση και θεσμική διαδικασία διαλόγου μέσα από το διαδίκτυο συγκροτεί κοινωνικό κεφάλαιο.
1. Ενδεικτικά διοργάνωση ενημερωτικών εκθέσεων σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, με παράδειγμα την εκδήλωση που έγινε πρόσφατα στο Σύνταγμα από 50 περιβαλλοντικές οργανώσεις.
2. Πρωτοβουλία και δημιουργία οργανωτικού φορέα για την προώθηση του οράματος για πράσινες πόλεις και οικοχωριά.
3. Δημιουργία γραφείου για την αλληλέγγυα οικονομία και προώθηση της απασχόλησης μέσω της πράσινης και πολιτιστικής επιχειρηματικότητας της κοινωνικής μέριμνας.
4. Προώθηση της πολιτικής για τις πράσινες προμήθειες στο Δημόσιο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η άμεση ηλεκτρονική δημοκρατία μέσα από το διαδίκτυο μπορεί να κάνει τελικά εφικτό το θεσμικό διάλογο με τις χιλιάδες οργανώσεις που συγκροτούν ένα σημαντικό κοινωνικό κεφάλαιο συλλογικής δημιουργίας και κοινωνικής αλληλεγγύης σε όλη τη χώρα,
• διάλογο στα μεγάλα ζητήματα του περιβάλλοντος και αντιμετώπισης της ανεργίας, της φτώχειας και δημόσιας υγείας, που καταπιάνονται οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και απασχολούν τη σύγχρονη κοινωνία,
• τον διάλογο, όμως, και για τη συνολική και συλλογική αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και όχι μόνο με τις ατομικές εκδηλώσεις φιλανθρωπίας και ευαισθησίας για το περιβάλλον, που έχουν περιορισμένη εμβέλεια και δεν απαντούν στην καρδιά του ζητήματος.
Μεγάλος σύμμαχος για όλους είναι η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων του διαδικτύου στην άμεση ηλεκτρονική δημοκρατία.
Ο αναγκαίος συντονισμός των ΜΚΟ που επιχειρείται στην προκειμένη περίπτωση δεν προκύπτει καθώς φαίνεται από μια διακήρυξη αρχών, όπως κατά καιρούς κυκλοφορεί αυτή η ιδέα, αλλά περισσότερο από κοινοπρακτικές πρωτοβουλίες και κινήματα που σφυρηλατούν στην πράξη αυτές τις ιδέες και δημιουργούν κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας μέσα σε ένα λίαν ανταγωνιστικό κόσμο.
Από την συστηματική στοχοθέτηση στο χώρο της κοινωνικής οικονομίας.
Ξένα κείμενα
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
Ο χώρος της ενημέρωσης και των επικοινωνιών χαρακτηρίζεται πλέον από έντονη ποικιλομορφία. Κεντρικό ρόλο στην εξέλιξή του διαδραματίζει ασφαλώς το Διαδίκτυο. Σε παγκόσμια κλίμακα οι άνθρωποι συναντιούνται σε newsgroups, mailing lists, websites and portals, στήνουν διαύλους επικοινωνίας και τελικά ψηφιακές κοινότητες.
Μάλιστα ακόμα και τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης τροποποιούν τη μορφή τους ακολουθώντας τις εξελίξεις αυτές.
Ιδιαίτερα τα web αποσκοπούν στη διαμόρφωση ενός κοινού χώρου πληροφορίας, ο οποίος προάγει την επικοινωνία μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών και κατ’ επέκταση την συνεργασία.
Στο World Wide Web είναι δυνατόν να βρει ο καθένας ο,τιδήποτε, ανεξαρτήτως πολυπλοκότητας ή εξειδίκευσης. Το θέμα είναι αλλού• στον τρόπο αλίευσης της πληροφορίας: τυχαία ή οργανωμένα;
Στα θετικά του πρώτου τρόπου συγκαταλέγονται τα στοιχεία της επιμόρφωσης και της διασκέδασης. Ωστόσο η διαδικασία είναι χρονοβόρα και αντιπαραγωγική.
Για μια αναζήτηση λοιπόν γρήγορη και με εξασφαλισμένη επιτυχία ενδείκνυται ο δεύτερος τρόπος, δηλαδή η οργανωμένη αναζήτηση. Αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια είναι οι άνθρωποι του περιβάλλοντος μας με τις απαιτούμενες γνώσεις και εξοικείωση σε θέματα INTERNET και οι μηχανές αναζήτησης.
Οι μηχανές αναζήτησης καλό θα ήταν να χρησιμοποιούνται συνδυαστικά, αλλά το πιο σημαντικό στη χρήση τους είναι η ακριβής διατύπωση του αντικειμένου αναζήτησης και η αποφυγή άχρηστων πληροφοριών. Εξίσου σημαντική είναι η υπομονή και βέβαια η εμπειρία. Οι πιο δημοφιλείς είναι οι www.altavista.com, www.google.com, www.hotbot.com.
Μια άλλη μορφή αναζήτησης, ενίοτε πιο χρήσιμη, είναι τα ευρετήρια, οι θεματικοί κατάλογοι web sites, που βασίζονται στην ιδέα της λογικής κατηγοριοποίησης. Αυτά τα sites – ευρετήρια είναι στην ουσία τα portals (http://vlib.org/, http://dmoz.org/, www.in.gr, http://directory.google.com/, http://dir.forthnet.gr/). Σύμφωνα με το λεξικό Techweb.com, web portal είναι ένα web site ή μια υπηρεσία που προσφέρει μια ευρεία γκάμα πηγών και υπηρεσιών (e-mail, forum, μηχανές αναζήτησης, on line πολυκαταστήματα).
Τα πρώτα web portals ήταν online υπηρεσίες που παρείχαν πρόσβαση στο Web.
Σήμερα οι περισσότερες παραδοσιακές μηχανές αναζήτησης μετασχηματίστηκαν σε portals για την προσέλκυση του κοινού. Έτσι πήραν τη μορφή ηλεκτρονικού περιοδικού, συνιστώντας σημεία πρόσβασης σε ένα συνονθύλευμα πληροφοριών και δικαιολογώντας τον χαρακτηρισμό portals – πύλες.
Η πρόσβαση στα portals και τις υπηρεσίες τους είναι δωρεάν, γι’ αυτό και ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα σκληρός. Πάντως διεκδικούν τη μερίδα του λέοντος στη διαφημιστική πίτα, μιας και αποτελούν την αφετηρία για την είσοδο στο Δίκτυο και από τους πλέον επισκεπτόμενους χώρους (www.yahoo.com, www.lycos.com, www.msnbc.com, >Eone.gr<, >In.gr<, >Flash.gr<, >E-go.gr<, >Pathfinder.gr<, >APN<, >Phantis.gr<).
Παρόμοια με τα portals ως προς τον πλούτο των πληροφοριών, αλλά επικεντρωμένα σε συγκεκριμένες θεματικές κατηγορίες είναι τα vortals (vertical portals). Αυτές οι καθετοποιημένες δικτυακές «πύλες» αποσκοπούν στην πληροφόρηση για ένα εξειδικευμένο πεδίο ενδιαφέροντος και κατά συνέπεια απευθύνονται σε εξειδικευμένο κοινό. Η ισχυρή κοινότητα χρηστών είναι απαραίτητη για τη λειτουργικότητά τους (www.earthtrends.wri.org, www.marketing-net.gr, www.eidiseis.com, www.tvtv.gr).
Ο πλέον εξελιγμένος τρόπος αναζήτησης πάντως είναι προγράμματα που τρέχουν στον προσωπικό Η/Υ του καθενός και αναλαμβάνουν κάθε είδους επιθυμητή αναζήτηση στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ και είναι γνωστά ως agents, bots ή spiders.
Ο πιο γνωστός agent, ο Copernic (www.copernic.com) έχει προσιτό κόστος, διαθέτει και δωρεάν έκδοση και πραγματοποιεί αναζητήσεις σε μια βάση δεδομένων από 1000 μηχανές αναζήτησης.
Άλλα τέτοιου είδους προγράμματα (www.directseek.net, www.surfpilot.net, www.ferretsoft.com).
Ωστόσο πέραν του web, στο διαδίκτυο υπάρχει αφθονία πληροφοριών που εκπορεύονται από τις ομάδες συζητήσεων του Usenet και τις λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι οποίες δεν είναι τίποτα άλλο παρά «λέσχες» ανταλλαγής μηνυμάτων μέσω e-mail.
Το συγκριτικό τους πλεονέκτημα συνίσταται το ότι οι πληροφορίες προέρχονται από ανθρώπους που έχουν άμεση επαφή με το εκάστοτε αντικείμενο, άρα η ενημέρωση είναι έγκυρη, έγκαιρη και συνεχής και προβάλλουν μια διάσταση του Διαδικτύου που ξεφεύγει από την εταιρική πληροφορία.
Στον τομέα της ενημέρωσης το Διαδίκτυο αποτελεί ένα άμεσο και ταχύ μέσο, που παρέχει την δυνατότητα στον χρήστη να ενημερωθεί για ό,τι ακριβώς επιθυμεί και να διατυπώσει την άποψη του γι’ αυτό. Το μειονέκτημα έγκειται στην ανυπαρξία ελέγχου και στα χαμηλά ποσοστά κέρδους αυτών των υπηρεσιών. Για τον λόγο αυτό οι μεγάλοι όμιλοι χρησιμοποιούν τα ενημερωτικά τους site ως διαφήμιση και ως «κράχτες» άλλων υπηρεσιών.
Αναφορικά με την σχέση Διαδυκτύου και τύπου, αξίζει να σημειωθεί πως στη χώρα μας οι περισσότερες εφημερίδες διαθέτουν πλέον τον δικό τους δικτυακό τόπο, αλλά ποικίλλει το περιεχόμενο και η ενημέρωση των σελίδων. Στο εξωτερικό τα sites των εφημερίδων είναι τελείως διαφορετικά από τις έντυπες εκδόσεις και συντελούν στην προαγωγή της διαδραστικότητας (www.kathimerini.gr, www.enet.gr, www.ethnos.gr, www.nytimes.com, www.the-times.co.uk, www.lefigaro.fr, www.elpais.es).
Για τον απαιτητικό χρήστη που αναζητεί, αμεσότητα, αλλά και μεγάλο εύρος πληροφοριών, είναι δυνατή η δωρεάν επίσκεψη στις ιστοσελίδες των ειδησεογραφικών πρακτορείων (www.reuters.com, www.ap.org, www.mpa.gr, www.ana.gr).
Αναφορικά με την σχέση Διαδικτύου και ραδιοφώνου – τηλεόρασης, μπορούμε να πούμε ότι το Διαδίκτυο παίζει ρόλο αναπροσαρμοστικό, πυροδοτώντας συνεχείς ζυμώσεις και τροποποιήσεις, όπως η εμφάνιση της Internet TV, του Internet Radio, τα sites που παρέχουν video on demand δωρεάν ή έναντι αμοιβής, τα sites με παλαιότερα τηλεοπτικά ή ραδιοφωνικά αρχεία. Συντελεί επίσης στην αποκέντρωση της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας και στην ενίσχυση της διαδραστικότητας (www.ert.gr, www.alter.gr, www.mad.gr, www.broadcast-live.com, www.radio-locator.com, www.dwelle.de/greek/Welcome.html).
ΤΟ INTERNET ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Μολονότι το INTERNET θα έπρεπε θεωρητικά να αποτελεί βασικό συστατικό του διοικητικού μηχανισμού, η χρήση του από το Δημόσιο καθυστέρησε χαρακτηριστικά, πράγμα που συνέβη και στον οικονομικό τομέα με κύριο αιτιολογικό το θέμα της ασφάλειας.
Συγκεκριμένα στον τομέα της Δημόσιας Διοίκησης η υιοθέτηση του INTERNET θεωρήθηκε προβληματική λόγω της ανάγκης ριζικής μετατροπής του τρόπου επικοινωνίας με τον πολίτη, λόγω της ύπαρξης σημαντικού ποσοστού του πληθυσμού που δεν έχει γνώση ή δεν έχει πρόσβαση στο INTERNET και σαφώς λόγω ασφάλειας.
Η αλήθεια όμως είναι ότι το INTERNET μπορεί να συμβάλλει στην από-γραφειοκρατικοποίηση του δημόσιου μηχανισμού και στην βελτίωση της εξυπηρέτησης του πολίτη με την δημιουργία kiosk δημόσιας πρόσβασης σε όλες τις υπηρεσίες, εκδόσεις πιστοποιητικών, πληρωμές λογαριασμών, δηλώσεις, εγγραφές και διαγραφές από μητρώα, ενημέρωση και επικοινωνία μέσω e-mail κ.ά.
Στην Ελλάδα τα 400 web sites κρατικών και δημοσίων φορέων, οργανισμών, επιχειρήσεων και ιδρυμάτων περιλαμβάνουν πληροφοριακό υλικό για τους φορείς, αλλά ελάχιστα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως χρηστικό εργαλείο (www.government.gr, www.taxisnet.gr, www.ika.gr, www.tebe.gr, www.oaed.gr, www.parliament.gr/gr/live,).
Η δημιουργία της υπηρεσίας TAXISNET από το υπουργείο Οικονομικών αποτελεί απτό παράδειγμα της δυνατότητας εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης.
Στα πλαίσια του Γ’ ΚΠΣ η χώρα μας καλείται να υλοποιήσει το πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», στο οποίο εντάσσονται, πέραν της προμήθειας εξοπλισμού, δαπάνες για την κατάρτιση των χρηστών, την χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρήσεων, την αναδιοργάνωση επιχειρήσεων ή οργανισμών κ.λπ.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει το πρόγραμμα στην διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης, που μέχρι σήμερα δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, μειώνοντας την γραφειοκρατία.
Ο πρώτος από τους τέσσερις άξονες, στους οποίους χωρίζεται το πρόγραμμα, αφορά στην Παιδεία και τον Πολιτισμό, ο δεύτερος στην αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης, ο τρίτος στην διευκόλυνση και επιτάχυνση της μετάβασης στα δεδομένα της μεταβιομηχανικής, ψηφιακής οικονομίας, που στηρίζεται στην παραγωγή, διανομή και χρήση γνώσης και πληροφορίας και ο τέταρτος στις επικοινωνίες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει έναν από τους πληρέστερους και πλέον σύγχρονους κόμβους στο Διαδίκτυο, τον Europa, που περιέχει ειδήσεις, δραστηριότητες σε κάθε τομέα, επίσημα έγγραφα, τα θεσμικά όργανα και την δράση τους. Το υλικό διατίθεται σε όλες τις γλώσσες της Ένωσης και σε διάφορες μορφές.
Εκτός των ηλεκτρονικών υπηρεσιών που παρέχει η κυβέρνηση στον πολίτη, παρέχονται ηλεκτρονικές υπηρεσίες από την κυβέρνηση στην επιχείρηση και μεταξύ των κρατικών υπηρεσιών. Το σύνολο αυτών των υπηρεσιών αποσκοπεί στην βελτίωση και απλοποίηση των υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης και στην αντιμετώπιση προβλημάτων που δυσχεραίνουν την καθημερινή ζωή. Η επίσημη ονομασία του είναι Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση.
Για την επίτευξη της σωστής λειτουργίας και της αποδοτικότητάς της είναι αναγκαία η παροχή εκ μέρους της Πολιτείας τεχνολογικής υποδομής και η εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα e-government (http://www.ypai.gr/ypai/asterias, page, uid, 1170.asp?, www.syzefxis.gov.gr).
Σε ό,τι αφορά την διείσδυση του INTERNET στην οικονομική δραστηριότητα, το Β2C και το Β2Β βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης. Το πρώτο περιλαμβάνει συναλλαγές για πώληση αγαθών και υπηρεσιών στον καταναλωτή είτε με τη μορφή ηλεκτρονικού πολυκαταστήματος είτε δικτυακών τόκων για δημοπρασίες και ανταλλαγές αγαθών. Το δεύτερο περιλαμβάνει τις συναλλαγές για πώληση αγαθών και υπηρεσιών ανάμεσα στις επιχειρήσεις.
Επίσης στα τέλη της δεκαετίας του ’90 η αγορά κατακλύστηκε από εταιρείες με αντικείμενο εργασίας ένα website ή μια online υπηρεσία. Μετά το μεγάλο «μπαμ» η νέα χιλιετία δείχνει πως για την επιβίωση τέτοιου είδους εταιρειών χρειάζεται τήρηση χρονοδιαγραμμάτων και ρεαλιστικών επιχειρηματικών σχεδίων, συνεχής ενημέρωση για έρευνες και στατιστικές, επικοινωνία με τους πελάτες, γνώση του μέσου και οικονομική αυτάρκεια. Η ετικέτα του «νέου» δεν φτάνει….
Το Χρηματιστήριο δεν θα μπορούσε ασφαλώς να λείπει από το INTERNET. Κυρίως την περίοδο της άνθισης του Ελληνικού Χρηματιστηρίου δημιουργήθηκαν ευάριθμα sites, που ήταν ή on line ή «συμβατικές εφημερίδες», ενώ η σημερινή ύφεση έχει προωθήσει την «οικονομική αστρολογία». (www.reporter.gr, www.euro2day.gr, www.ft.com, www.bloomberg.com).
Στενότατη πλέον έχει γίνει η σχέση του INTERNET και με τις τράπεζες, δίνοντας τη δυνατότητα διαχείρισης λογαριασμού (όψεως, ταμιευτηρίου, πάγιες εντολές πληρωμών, πιστωτικές κάρτες) και κάποιες φορές διατραπεζικών συναλλαγών, αγοραπωλησίας μετοχών και έκδοσης βιβλιαρίου επιταγών. (www.alpha.gr, www.nbg.gr, www.eurobank.gr, www.bankofcyprus.com).
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
Παρότι το 2002 υπήρξε «κακή χρονιά» για τις ελληνικές επιχειρήσεις πληροφορικής λόγω χαμηλών κερδών και χρηματιστηριακών απωλειών, οι εκτιμήσεις είναι αισιόδοξες για το 2003 λόγω των αναμενόμενων θετικών εξελίξεων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και λόγω της διεθνούς ανάκαμψης.
Στον ιδιωτικό τομέα προβλέπεται αύξηση των επενδύσεων χάρη στα προγράμματα του υπουργείου Ανάπτυξης για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και στον δημόσιο θα αρχίσει η υλοποίηση έργων από το πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας».
Θετικά επίσης προβλέπεται ότι θα συμβάλλουν στον τομέα της πληροφορικής, αλλά και γενικότερα της ελληνικής οικονομίας οι Ολυμπιακοί Αγώνες και η προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έτσι θα αυξηθεί και η ζήτηση στον τομέα της λιανικής, την οποία θα ενισχύσει η ολοένα μεγαλύτερη διείσδυση των Η/Υ στα σχολεία.
Παράλληλα αυξάνεται διαρκώς το ενδιαφέρον για το INTERNET, αυξάνεται η διείσδυση του e-business, διευρύνεται η αγορά των τηλεπικοινωνιών και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις παρουσιάζουν αξιοπρόσεχτη πρόοδο στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, οπότε και αυτοί οι παράγοντες αναμένεται να δώσουν ώθηση στις ελληνικές επιχειρήσεις πληροφορικής.
Σε διεθνές επίπεδο εντούτοις υπάρχει διχογνωμία σχετικά με την ανάκαμψη ή όχι του τεχνολογικού κλάδου.
Από την «αναπαράσταση» στην «κατασκευή» της πραγματικότητας
Σε τι βαθμό η τεχνολογία διαμορφώνει την πραγματικότητα σήμερα; Και σε τι βαθμό η προηγούμενη τεχνολογία διαμόρφωνε την πραγματικότητα χθες; Βρισκόμαστε μπροστά σε ραγδαίες εξελίξεις των οπτικοακουστικών ΜΜΕ και των υπολογιστών. Η εικόνα, ο ήχος και η ανασύνθεσή τους μέσα από τους υπολογιστές δένουν σήμερα σε ένα τεχνολογικό σύνολο που οδηγεί σε νέα, πρωτόγνωρα μονοπάτια.
Η πραγματικότητα στην εποχή της τεχνολογικής κυριαρχίας γίνεται ολοένα και περισσότερο εικονική. Αλλά τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι.
Η απεικόνιση της πραγματικότητας απασχόλησε ανέκαθεν και με πολύ έντονο τρόπο τους ανθρώπους. Από την εποχή της πρώτης εικονογραφίας στα τοιχώματα των σπηλαίων μέχρι την εποχή της τηλεοπτικής εικόνας κάθε απεικόνιση της πραγματικότητας είχε μια μερικότητα, καθώς επέλεγε κάποια στοιχεία και κάποια άλλα απέκλειε διαμορφώνοντας μια υποκειμενική ματιά στον κόσμο. Όμως μέχρι σήμερα η πραγματικότητα πάντα ενυπήρχε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Σήμερα μοιάζει να αρχίζει μια νέα εποχή όπου για πρώτη η πραγματικότητα δεν είναι πιθανόν καθόλου αναγκαία στην όποια απεικόνισή της!
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η εξέλιξη της ραδιοτηλεοπτικής τεχνολογίας στον 20ο αιώνα επέτρεψε να μεταφερθεί η πραγματικότητα μέσω της απ’ ευθείας μετάδοσης του ήχου και της εικόνας προσδίδοντας μεγαλύτερη ένταση και δραματικότητα, καθώς η αμεσότητα δημιουργούσε και την αίσθηση της συμμετοχής σε γεγονότα που εξελίσσονταν πολύ μακριά. Όμως η ίδια η εξέλιξη της τεχνολογίας οδήγησε σε ακόμα μεγαλύτερες αλλαγές: η πραγματικότητα ολοένα και λιγότερο έμοιαζε με την …πραγματικότητα και ολοένα και περισσότερο άρχισε να μοιάζει με ό,τι οι δυνατότητες της τεχνολογίας και οι επιθυμίες του χειριστή του μέσου ήθελε. Μια νέα εποχή φαίνεται να ξημερώνει στις αρχές του 21ου αιώνα για την ραδιοτηλεοπτική μετάδοση.
Τα παραπάνω δεδομένα καθώς και η πορεία της ραδιοτηλεοπτικής απεικόνισης μιας ολοένα και περισσότερο αμφισβητούμενης πραγματικότητας απασχόλησαν και συνεχίζουν να απασχολούν τους μελετητές των ΜΜΕ. Πως αποτυπώνεται σήμερα η πραγματικότητα μέσα από τους ήχους και τις εικόνες των ΜΜΕ; Και πως θα αποτυπώθηκε στις προγενέστερες περιόδους;
Μια ταξινόμηση της εξέλιξη της τεχνολογίας των ΜΜΕ κατά τον 20 αιώνα ουσιαστικά αποτελεί μια βασική προσπάθεια κατανόησης της αποτύπωσης της πραγματικότητας και των παρεμβάσεων του ανθρώπου στην τελική καταγραφή της. Έτσι, ο 20ος αιώνας θα μπορούσε να ταξινομηθεί σε τρεις μεγάλες ενότητες, από τη σκοπιά της τεχνολογίας του ήχου και της αναμετάδοσης.
· 1900-1960: Κατά την πρώτη περίοδο, που διαρκεί περίπου μια εξηκονταετία, έχουμε την εποχή της ζωντανής αναπαραγωγής του ήχου και της ζωντανής αναμετάδοσης. Είναι η εποχή της οπτικής και ηχητικής απεικόνισης της σκηνικής ή και της ζωντανής πραγματικότητας. Στην περίπτωση κυρίως των ηχογραφήσεων και των αναμεταδόσεων, αυτές γίνονται σε συνθήκες κανονικές όπου τα όποια ηχητικά, μουσικά και ειδησεογραφικά γεγονότα λαμβάνουν χώρα μπροστά στα μικρόφωνα. Αλλά και στην περίπτωση της εικόνας, έχουμε την αποτύπωση της υπάρχουσας απεικόνισης με δυνατότητα περιορισμένη στην επεξεργασία στον κινηματογράφο και καθόλου στην τηλεόραση. Ουσιαστικά στον οπτικοακουστικό χώρο μπορούμε να πούμε πως υπάρχει μια «αναπαράσταση της πραγματικότητας» (replica of reality).
· 1960-1985: Η δεύτερη περίοδος διαρκεί περίπου μια 20ετία. Ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και κλείνει στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Είναι η εποχή όπου οι δυνατότητες επεξεργασίας του ήχου με τη μαγνητική ταινία και της τηλεοπτικής εικόνας με το βίντεο δίνουν νέες διαστάσεις στην οπτικοακουστική παραγωγή. Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με μια «επεξεργασία της πραγματικότητας» σε στούντιο με βάση τις δυνατότητες της τεχνολογίας (editing of reality).
· 1985-2001: Η τρίτη περίοδος αναπτύσσεται κυρίως στην τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα.
Είναι προφανές πως με τη ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογικών δυνατοτήτων των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των δικτύων σε αυτή τη χρονική περίοδο φτάσαμε σε ένα σημείο όπου η πραγματικότητα μπορεί πλέον να κατασκευάζεται ακόμα και σε περιορισμένους ατομικούς χώρους. Μέσα από τις δυνατότητες των νέων ηλεκτρονικών υπολογιστών μπορούμε πια να μιλάμε για «κατασκευή της πραγματικότητας» (construction of reality). Από την παραπάνω ταξινόμηση είναι προφανές πως σήμερα είμαστε σε μια εποχή όπου η εξωτερική πραγματικότητα μοιάζει είτε να εξαφανίζεται είτε να αποτελεί ένα μέρος των όσων απεικονίζονται στα ΜΜΕ.
Είναι πολύ δύσκολο να ακούσει κανείς τι πραγματικά συμβαίνει και τι θα μπορούσε να είχε συμβεί στο ενδιάμεσο χρόνο. Συνήθως οι παρουσιάσεις των γεγονότων στα ΜΜΕ μοιάζει να «οικοδομούν» μια εικόνα η οποία αφήνει ελάχιστο χώρο για την πραγματικότητα.
Το παραπάνω συμπέρασμα, σε συνδυασμό με το ότι στην πλειονότητα τους τα ψηφιακά μέσα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν μια πραγματικότητα έξω και πέρα από τα όρια της ζωής, δημιουργεί συχνά στους ερευνητές το συναίσθημα ότι πλέον η οπτικοακουστική τεχνολογία μέσω των τεράστιων δυνατοτήτων των ηλεκτρονικών υπολογιστών τείνει να είναι υποχείριο αυτών που την ελέγχουν και τη χειρίζονται. ‘Η σε μερικές ακραίες περιπτώσεις, κάποιοι μοιάζει να πιστεύουν πως η τεχνολογία τείνει να αυτονομηθεί και κανείς να μην ελέγχει τη δημιουργία μιας «κατασκευασμένης πραγματικότητας». Είναι όμως έτσι; ΄Η μήπως η πραγματικότητα «κατασκευάζεται» έτσι από τη διαμεσολάβηση εκείνων που θέλουν μια τέτοια απεικόνισή της;
Δ. ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ
Η τεχνολογία οδηγεί τις εξελίξεις. Προς αναζήτηση γενικού κοινού
…………………………………………………….
Τόσο η επιστημονική προσπάθεια για την ανάγνωση των εξελίξεων όσο και η προσπάθεια που καταβάλλουν οι τεχνολόγοι και η αγορά μοιάζει να καταλήγουν στο ήδη γνωστό συμπέρασμα πως «η τεχνολογία οδηγεί την κούρσα» και πως όλα τα ΜΜΕ «συγκλίνουν γύρω από τις νέες και αδήριτες ανάγκες της αγοράς». Στη βάση αυτής της σύγκλισης είναι ο υπολογιστής. Είναι εμφανές, ακόμη και δια γυμνού οφθαλμού, πως ο υπολογιστής άλλαξε την τηλεόραση περισσότερο από όσο μπορούσαμε να φανταστούμε πριν από λίγα χρόνια.
Ο ρόλος της τεχνολογίας, και τότε που ο υπολογιστής είχε δευτερεύοντα ρόλο και τώρα που παίζει πρωτεύοντα, είναι κυριαρχικός. Και πώς να μην είναι, αφού η μαζική επικοινωνία λάμβανε χώρα από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, που ήταν και είναι παράγωγα της τεχνολογίας. Το ερώτημα που τίθεται σήμερα (και που τέθηκε ακόμα μια φορά και αυτή τη χρονιά) είναι τι τεχνολογία έχουμε και τι τεχνολογία προωθούμε. Απαντώντας σε αυτή την ερώτηση απαντούμε και στο τι επικοινωνία θα έχουμε. Και όπως όλα δείχνουν: «Μοιάζει να μην υπάρχει μέλλον έξω από την αγορά», όπως συνόψισε, μάλλον θλιμμένα, ένας Αμερικανός καθηγητής.
Δεν ήταν τυχαίο που η φετινή έκθεση του National Association of Broadcasters στο Λας Βέγκας είχε τίτλο «Η συγκλίνουσα αγορά». Είναι προφανές πως η αγορά οδηγεί αναπόφευκτα στη σύγκλιση των τεχνολογιών γύρω από την τεχνολογία του υπολογιστή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα ΜΜΕ. Στη θέση της τηλεοπτικής οθόνης, αργά μα σταθερά, αναδύεται η οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Παγκοσμιοποίηση και τοπικότητα
Η παλιά τηλεόραση μοιάζει ακόμα να αναζητεί το γενικό κοινό. Όμως τα φθίνοντα ποσοστά των τριών μεγάλων αμερικανικών δικτύων (ABC, NBC, CBS) δείχνουν πως αυτό το γενικό ακροατήριο κατακερματίζεται και ολοένα και δυσκολότερα μπορεί να βρεθεί. Αυτό σχετίζεται τόσο με την εμφάνιση νέων μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων (CNN, FOX κ.λπ.), που πλέον διεκδικούν με πολύ σοβαρό τρόπο ένα ποσοστό από αυτό, όσο και με τον κατακερματισμό των ενδιαφερόντων των νέων. Η διείσδυση του Διαδικτύου αλλάζει σε ένα ποσοστό τις συνήθειες ενός αριθμού νέων ανθρώπων. Τα διλήμματα στην αμερικανική βιομηχανία της τηλεόρασης αυξάνουν, καθώς το 1998, στην προσπάθειά της να βρει το γενικό ακροατήριο, το αναζητούσε σε τοπικό επίπεδο και στην προσπάθειά της να βρει το ειδικό, το έψαχνε στον ευρύτερο εθνικό ή και στο διεθνή χώρο. Σήμερα, μόλις τρία χρόνια αργότερα, μοιάζει να είναι ξανά μπροστά σε ένα σταυροδρόμι που περνά μέσα από την ψηφιοποίηση, όμως δεν ξέρει πως και με ποιον τρόπο να απευθυνθεί στο ακροατήριο. Όπως είπαμε και παραπάνω, η τεχνολογία οδηγεί. Όμως ακόμα δεν είναι εμφανές προς τα πού και με ποιο τρόπο θα μιλήσουμε στο ακροατήριο.
Από την άλλη μεριά, είναι προφανές πως παγκοσμιοποίηση και τοπικότητα συνυπάρχουν στο χώρο της οπτικοακουστικής βιομηχανίας με πολλούς τρόπους. Έτσι, στην ψηφιακή εποχή που κατακερματίζει τα ακροατήρια έχουμε μια επέκταση των μεγάλων συγκροτημάτων διεθνώς και τη διαμόρφωση μιας ολιγοπωλιακής οπτικοακουστικής αγοράς. Ταυτοχρόνως, αυτή η ολιγοπωλιακή αγορά προωθεί ακόμα περισσότερο την τεχνολογική σύγκλιση και την παγκοσμιοποίηση (κοινά μηχανήματα, hardware, software).
Όμως, όταν φτάνουμε στο επίπεδο των προγραμμάτων όλα δείχνουν πως συνεχίζεται η στροφή προς τοπικό και το εθνικό ακροατήριο. Είναι προφανές πως διεθνώς στο χώρο της οπτικοακουστικής βιομηχανίας όλα μοιάζουν να βρίσκονται σε ένα σταυροδρόμι, με πολλά ανοιχτά ενδεχόμενα για το μέλλον.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ Ο.Κ.Π
Βασίλης Τακτικός
ο περιορισμός της διαμεσολάβησης
ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει θεσμικά τον εμπλουτισμό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με τη συμμετοχική δημοκρατία, αλλά είναι φανερό ότι βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή καθώς υπάρχουν κάθε είδους αντιστάσεις από τις διευθύνουσες ελίτ και τα λομπυς συμφερόντων.
Σε διάφορες επιτροπές επιτράπηκε μεν η συμμετοχή τους, αλλά σπανίως ήταν κάτι περισσότερο από τυπική και συμβουλευτική.
Το ίδιο συμβαίνει και στα κόμματα φιλελεύθερων και σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων. Αναγνωρίζουν την ανάγκη της συμμετοχικής δημοκρατίας, ωστόσο είναι δύσκολο να ξεπεράσουν την αντιπροσωπευτική τους δομή.
Το σύστημα απέχει πολύ ακόμα από την αναγνώριση της λήψης σημαντικών πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων από σύγχρονες «εκκλησίες του Δήμου» σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπου θα μπορούσαν να δοκιμαστούν αποδοτικά μορφές συμμετοχικής δημοκρατίας.
Τα κύρια ρεύματα πολιτικής σκέψης, οι δύο βασικές κομματικές οικογένειες, η σοσιαλδημοκρατική και η φιλελεύθερη, δε θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστες από τις εξελίξεις.
Η διαλεκτική σύνθεση ανάμεσα στο δημοκρατικό σοσιαλισμό και τον κλασικό φιλελευθερισμό, η οποία προϋποθέτει την επαναβεβαίωση των αφετηριακών παραδοχών και των ηθικών – αξιακών πλαισίων τους, είναι κάτι που συζητείται πλέον σε ευρεία κλίμακα.
Σε πρακτικό επίπεδο, οι αρχιτέκτονες της Ε.Ε. άρχισαν να κατανοούν ότι μπορούσαν να βρουν ένα σύμμαχο μεταξύ των πολιτισμικών ομαδοποιήσεων και γι’ αυτό άνοιξαν απευθείας διαύλους πολιτικής επικοινωνίας με τις τοπικές υποκουλτούρες, αποκτώντας έτσι ένα μέσο για να αμβλύνουν την επιρροή των εθνών-κρατών.
Όσον αφορά στην εμπιστοσύνη, και πάλι οι ηγέτες της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης είπαν ότι εμπιστεύονται περισσότερο τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών παρά τις επιχειρήσεις ή την κυβέρνηση. Τα στοιχεία είναι εκπληκτικά. Το 51% διάκειται ευνοϊκά στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μόνο το 41% εμπιστεύεται τις επιχειρήσεις και ένα μικρότερο ποσοστό της τάξης του 26% λέει ότι εμπιστεύεται την κυβέρνηση. Στις Η.Π.Α., οι ηγέτες της κοινής γνώμης εκφράζουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις και στην κυβέρνηση παρά στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, αλλά οι διαφορές στα επίπεδα εμπιστοσύνης μεταξύ αυτών των τριών τομέων είναι μικρές.
Στην πραγματικότητα η Ε.Ε. δεν υποδέχεται πάντα με ανοιχτές αγκάλες τη συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Μόνο η συνεχής δημόσια πίεση, συνδυασμένη με την υποστήριξη των πολιτικών τους στόχων από το λαό, ανάγκασε τις κυβερνήσεις να τις αναγνωρίσουν και εξασφάλισε μια θέση γι’ αυτές στην επίσημη συζήτηση για τη δημόσια πολιτική.
Πολλοί τώρα μιλούν για συμμετοχική δημοκρατία από επίγνωση των εξελίξεων ή από φόβο ανεξέλεγκτων καταστάσεων για την επιβίωση του συστήματος.
Φυσικά, είναι νωρίς ακόμη για μια ρητή αποκρυστάλλωση αυτού του προτάγματος, ωστόσο υπάρχει μια νέα επικοινωνιακή πλημμυρίδα, μιας άλλης κοινωνικής παγκοσμιοποίησης, που βγαίνει μέσα από την κατακερματισμένη κοινωνία της ηγεμονίας της αγοράς και απαιτεί την αναδιάρθρωση των θεσμών υπέρ της πολιτικής παγκοσμιοποίησης.
Η συνειδητοποίηση, έτσι, της νέας δυναμικής των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών είναι κοινή συνισταμένη ανάδυσης της νέας καθολικότητας και ελπίδας του κόσμου για βελτίωση των συνθηκών ζωής.
Κι αυτό συντελείται στην υλική βάση της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας, τη θεσμική βάση της εκρηκτικής πολλαπλασιαστικότητας των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και το πολιτικό φαντασιακό, που αναπτύσσεται μέσα από αυτά τα δεδομένα.
Μια θεωρία η οποία θα συνθέτει την υλική βάση των εξελίξεων στην κοινωνική οικονομία και τις νέες τεχνολογίες με το μετασχηματισμό της δημοκρατίας, σε θεσμικό αλλά και στο συλλογικό φαντασιακό, είναι ζητούμενο.
Τα εμπόδια, όμως, για την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας δεν προέρχονται μόνο από τις κυβερνήσεις και τα κόμματα, προέρχονται και από τον τρόπο που λειτουργούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Πολλές από αυτές, και ιδιαίτερα οι μεγάλες μονοθεματικές Μ.Κ.Ο., δε λειτουργούν οι ίδιες με δημοκρατικό τρόπο, αλλά ως ελίτ και ολιγαρχίες.
Έχοντας κατακτήσει ένα προνομιακό πεδίο δράσης, π.χ. στην οικολογία και τη φιλανθρωπία, αρνούνται τη συμμετοχικότητα και τη συνεργασία με άλλες κινήσεις πολιτών για το ίδιο θέμα, αλλά και την κοινή έκφραση σε θεσμικό επίπεδο. Προτιμούν τις κατ’ ιδίαν επαφές με το κράτος και τις μεγάλες επιχειρήσεις, με αντίτιμο την αποδοχή των μεγάλων χορηγιών.
Αυτές οι σχέσεις είναι που εμποδίζουν στην πράξη την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας στο χώρο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και η λύση πάντοτε παραμένει η δικτύωση και κοινοπραξία των μικρομεσαίων Μ.Κ.Ο., που αναπτύσσονται τελευταία με εντυπωσιακό τρόπο.
προτάσσοντας την συμμετοχική δημοκρατία έχει ν’ αντιμετωπίσει τις «τρεις αδερφές» του αυταρχισμού της εξουσίας και της διαφθοράς. Την κομματοκρατία, την μιντιοκρατία και την οικονομική ολιγαρχία.
Γνωρίζουμε πως, η οικονομική ολιγαρχία αγοράζει πολιτικό και πολιτισμικό κεφάλαιο, μέσω της μιντιοκρατίας και ιδίως μέσω της τηλεόρασης, χειραγωγώντας την κοινή γνώμη.
Γνωρίζουμε πως, το πολιτικό χρήμα συντηρεί την κομματική γραφειοκρατία και το ολιγοπώλιο του πολιτικού λόγου – μακριά από την διαβούλευση με τον πολίτη μέσα από ένα φαύλο κύκλο αλληλεξάρτησης διαφημιστικών πακέτων, μιντιοκρατίας και πολιτικής εξουσίας.
.
Αυτός, ο φαύλος κύκλος μπορεί να σπάσει, βέβαια, ως ένα βαθμό μόνον με την συμμετοχική Δημοκρατία. Όταν υπάρχει βήμα πολιτικού διαλόγου για τους πολίτες. Όταν υπάρχουν και μη κερδοσκοπικοί φορείς στα μέσα μαζικής επικοινωνίας.
Όταν ενισχύεται ο πλουραλισμός των μέσων και ιδίως των περιφερειακών μέσων επικοινωνίας. Όταν ενισχυθούν τα δίκτυα πολιτών για το περιβάλλον και τον πολιτισμό με τους απαραίτητους πόρους και προϋποθέσεις.
Όταν το πολιτικό μας σύστημα εντάξει τα δίκτυα πολιτών στην διαβούλευση για μια νέου τύπου διακυβέρνηση.
Έτσι, μπορούμε να περάσουμε από την κοινωνία των συντεχνιών στην κοινωνία των πολιτών. Έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για συμμετοχική δημοκρατία στην πράξη.
Ωστόσο μπορούμε να αισιοδοξούμε περισσότερο όταν υπάρχει μια θετική πίεση κι από τις δύο πλευρές.
Γιατί, οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις πετυχαίνουν ταχύτερα όταν και οι δυνάμεις της συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης πιέζουν προς την ίδια κατεύθυνση.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης και Συμμετοχική Δημοκρατία.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης σχετίζεται σήμερα με την κατάρευση του πολιτικού συστήματος και την ανάγκη εκσυγχρονισμού της δημοκρατίας.
Η συμμετοχική Δημοκρατία δεν είναι μόνον ζήτημα σεβασμού στην βούληση όλων των πολιτών αλλά και οικονομικής αποτελεσματικότητας ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλες οικονομικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις.
Η συμμετοχική Δημοκρατία συνδέεται με την κοινωνική υπευθυνότητα και την οικολογική ηθική για μια επιχειρηματικότητα προσαμοσμένη στις ανάγκες της πόλης και του πολίτη,την επιστήμη κατ΄τα της φτώχειας και όχι της αχαλίνωτης κερδοσκοπίας.
Έχουμε την ιστορική εμπειρία ότι δεν αρκεί οι λαοί και οι πολίτες να ακολουθήσουν τις ηγεσίες εκείνες επειδή αυτές υποσχέθηκαν ισότητα κοινωνική δικαιοσύνη και αντιμετώπιση της φτώχειας. Πολλές φορές αυτές οι υποσχέσεις γυρνούν στο αντίθετο τους εάν δεν συνοδεύονται από θεσμούς συμμετοχής των πολιτών στη δημοκρατία και την συλλογική δημιουργία.
Μια τέτοια πρόκληση αντιμετωπίζουμε άμεσα από την κρίση. Οι πολίτες δεν μπορούν να εμπιστευτούν καμιά ηγεσία αν δεν εμπιστευτούν πρώτα από όλα τον εαυτό τους και το διπλανό τους . Εάν δεν καλλιεργήσουν την εμπιστοσύνη στους συλλογικούς θεσμούς. Όσοι τα περιμένουν όλα από το κράτος ξεχνούν ότι το κράτος είναι ένας τεράστιος μηχανισμός που διοικείται όχι μόνον από τους επιφανείς πολιτικούς αλλά από μια εκτεταμένη προνομιούχα γραφειοκρατία πολιτών , και το μόνον αντιστάθμισμα σε αυτή την εξουσία είναι οι οργανωμένοι πολίτες σε συλλογικότητες, σε οργανώσεις πολιτικής αλληλεγγύης(καταναλωτικές περιβαλλοντικές και πολιτιστικές οργανώσεις)
Η χρήση των επικοινωνιακών μέσων
στην συμμετοχική Δημοκρατία
Η μελέτη της επικοινωνιακής διαμεσολάβησης είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τον μετασχηματισμό της αντιπροσωπευτικής δημοκραστίας. Οσο λιγότερο διαμεσολαβείται η πολιτική επικοινωνία τόσο πλησιέστερα βρισκόμαστε στη συμμετοχική δημοκρατία.
Σημείο κλειδί στην πολιτική νεωτερικότητα είναι η χρήση των μέσων μαζικής επικοινωνίας, όπως τεράστια είναι η σημασία των μέσων στην προώθηση ή μη της σήμερα συμμετοχικής Δημοκρατίας.
Η mediologie δεν είναι παρά η μελέτη των «διαμεσολαβήσεων», μέσω των οποίων μια ιδέα γίνεται υλική δύναμη. Δεν εννοεί ούτε να μεταρρυθμίζει, ούτε να προφητεύει και ακόμα λιγότερο να ηθικολογεί, αλλά απλώς να περιγράφει τα μέσα μετάδοσης, από την στιγμή που έχουν φτάσει σε τέτοια πολυπλοκότητα (τεχνικός πολλαπλασιασμός, άνοδος δύναμης) και έχουν δημιουργήσει το δικό τους περιβάλλον. Όπως όλα δείχνουν μάλιστα, ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας των τεχνοπολιτισμικών διαμεσολαβήσεων με εφαρμογές στην θρησκεία, την επιστήμη, την τέχνη, τον πολιτισμό, τους θεσμούς, τα νομικά.
Το βιβλίο του Regis Debray είναι μια ανατομία της πολιτικής και της ιστορίας με βάση την πειθώ και τα επικοινωνιακά συστήματα, που αναδεικνύει και οριοθετεί την παλιά «τέχνη» της επικοινωνίας που στις μέρες μας έγινε επίσημη.
Παρά την καταφανή απόρριψη της υπέρμετρης εξειδίκευσης και της συνακόλουθης πολυδιασπασμένης γνώσης, ο γνωστός Γάλλος αριστερός στοχαστής Regis Debray εισήγαγε το 1991 με το έργο του «Cours de mediologie general» ένα νέο γνωστικό κλάδο, την Μεσολογία. Στα δώδεκα μαθήματα που απαρτίζουν το βιβλίο του, επιχειρεί να θεμελιώσει επιστημονικά και να αποσαφηνίσει πλήρως το νέο αυτόν κλάδο.
Σε γενικότερο πλαίσιο, η Μεσολογία καλείται να φέρει σε επαφή τον τεχνικό και μυθικό κόσμο, αυτόν δηλαδή που διαρκώς αλλάζει με αυτόν που διατηρείται. Η αρμοδιότητά της είναι το μήνυμα, η επεξεργασία και μετάδοση μιας γνώσης, που σαφώς διαχωρίζονται από τα αποτελέσματά της. Η «αλήθεια» ή μη του μηνύματος δεν αφορούν την Μεσολογία, αντίθετα την αφορά η «επίδοση» ή μη, καθώς στην ιστορία των μηνυμάτων «η ιστορία του κόσμου είναι το δικαστήριο της ιδέας», η λήψη προσδιορίζει την αξία της εκπομπής. Την αφορά επίσης η κίνηση και οι μετασχηματισμοί, η διαδρομή της γονιμοποίησης. Ούτως ή άλλως η «ιδεολογική κυριαρχία» ασκείται από την μορφή επιβολής και ενστάλαξης των μηνυμάτων και όχι από το περιεχόμενό τους.
Είναι πολιτικά αφελέστατη η αντίληψη, εάν δεν είναι δημαγωγική ότι, μπορεί να μεταρρυθμιστεί ουσιαστικά το κομματικό και πολιτικό σύστημα χωρίς να αλλάξει επί της ουσίας το συγκεντρωτικό επικοινωνιακό σύστημα που χαρακτηρίζει την σημερινή πολιτική και να αντικατασταθεί στην βάση του ένα σύστημα με μορφές οριζόντιας δικτυακής επικοινωνίας.
Όσο καλές προθέσεις και να έχει μια ηγεσία υπέρ της συμμετοχής του πολίτη στην πολιτική, και στην μείωση της εξουσίας των ενδιάμεσων γραφειοκρατικών μηχανισμών εάν δε μειώσει την εξουσία της τηλεοπτικής διαμεσολάβησης των μεγάλων συγκροτημάτων τύπου δεν πρόκειται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές, και οι προθέσεις θα μείνουν προθέσεις.
Γιατί ο συγκεντρωτισμός της επικοινωνιακής εξουσίας είναι γεννήτορας της συγκεντρωτικής πολιτικής εξουσίας σε πρόσωπα όσο και στην γραφειοκρατική κάστα των κομμάτων συναλλάσσεται με την βαρονία του τύπου και της τηλεόρασης. Σε αυτή την περίπτωση ο λόγος για πολιτική και διοικητική αποκέντρωση έχει ελάχιστο αντίκρισμα.
Ο πολιτικός διάλογος που πράγματι προωθείται μεταξύ μικρών ομάδων όσο κι αν είναι απαραίτητος, δημιουργικός και επιμορφωτικός δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε βαθμό που να ρυθμίζει τις εξελίξεις, όταν θεματολογική ατζέντα της πολιτικής καθορίζεται από τα συγκεντρωτικά μέσα μαζικής επικοινωνίας, τα οποία έχουν την μεγάλη πολλαπλασιαστικότητα και αναπαραγωγικότητα του πολιτικού λόγου.
Ωραία μπορεί να πει κανείς ότι προωθείται ο ζωντανός διάλογος πρόσωπο με πρόσωπο αλλά το ζητούμενο είναι η ανακλαστικότητα αυτού του διαλόγου στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό που σημαίνει ποια μπορεί να είναι η ανάδραση αυτού του διαλόγου από την βάση της κοινωνίας προς την συλλογική ηγεσία του κόμματος. Γιατί διάλογος σε επίπεδο καφενείου πάντα γινόταν. Διάλογος σε επίπεδο πολιτικού reality show πολλές φορές προωθείται και από την τηλεόραση..
Το ζήτημα σχετικά με τον διάλογο είναι ποιος θέτει τα ερωτήματα, ποιο είναι το περιεχόμενο του διαλόγου και πως γίνεται η μεταβίβαση αυτού του περιεχόμενου στο κεντρικό πολιτικό σύστημα. Υπάρχουν ιμάντες μεταβίβασης ή μαραζώνει ο προβληματισμός αυτός στην κοινωνική βάση χωρίς να μεταφέρεται στην κορυφή;
Μιλάμε πολλές φορές για ηλεκτρονική δημοκρατία και πως ιδιαίτερα οι νέοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο για να εκφράσουν την προσωπική τους άποψη ποιος όμως και σε ποιο βαθμό θα την λάβει η κομματική γραφειοκρατία υπ’ όψιν. Δεν έχουμε μέχρι στιγμής ενθαρρυντικά δείγματα πλην της χρήσης αυτού του μέσου και της διαδικασίας στις δημοσκοπήσεις. Και στο γεγονός ότι μπορούν να κυκλοφορήσουν ορισμένα κείμενα σκεπτόμενων πολιτών στο διαδίκτυο, τα οποία όμως ελάχιστα λαμβάνει υπ’ όψιν η κομματική γραφειοκρατία. Γιατί ασφαλώς πολιτική σημασία έχει αυτό που παίζεται στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο και δημοσιεύεται στις εφημερίδες με τεράστια πολλαπλασιαστικότητα και επιρροή καθώς και έχει πολύ μεγάλη σημασία.
Εκείνο που αποτυπώνεται ως αναγνωρισιμότητα προσώπων και μεταφράζεται ως «κεφάλαιο» εξουσίας στα πλαίσια της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. Από εκεί και πέρα είναι εύκολος ο σφετερισμός της αντιπροσωπευτικής αφού μέσα από αυτή τη διαδικασία δεν αναδεικνύεται η κριτική της κοινωνικής βάσης.
Το internet cafι που πολλές φορές προτείνεται ως βάση μιας δικτυακής οργάνωσης πολιτικού διαλόγου δεν μπορεί να στηθεί θεσμικά στο διάλογο χωρίς να συντρέξουν και τα άλλα μαζικά επικοινωνιακά μέσα.
Επομένως τίθεται εκ των πραγμάτων το ζήτημα των περιφερειακών επικοινωνιακών μέσων (τύπου, τηλεόρασης και ραδιοφώνου) πως θα συμβάλλουν στο διάλογο και την οριζόντια επικοινωνία της κοινωνίας.
Πως αξιοποιεί μέχρι σήμερα το κόμμα αυτό τον τεράστιο σε έκταση επικοινωνιακό μηχανισμό; Η απάντηση είναι με το παραδοσιακό τρόπο του πελατειακού πολιτικού συστήματος.
Στις περισσότερες περιπτώσει εάν αυτά τα μέσα δεν εξαρτώνται άμεσα από τους τοπικούς αξιωματούχους και πολιτικούς παράγοντες εξαρτώνται οικονομικά από τις χορηγήσεις και διαμεσολαβήσεις της κρατικής διαφήμισης που τους εξασφαλίζουν πολιτικά πρόσωπα για την επιβίωσή τους.
Εάν δεν συμβαίνει αυτό εξαρτώνται από ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες και σε λιγότερες περιπτώσεις από το σύνολο των αναγνωστών της τοπικής κοινωνίας.
Για να είναι ανεξάρτητα αυτά τα μέσα πρέπει να έχουν μεγάλη κυκλοφορία στην περίπτωση των εφημερίδων και μεγάλη εμβέλεια στην περίπτωση των τηλεοράσεων και του ραδιοφώνου και στη καλύτερη περίπτωση ισχυρή κοινωνία των πολιτών, συλλογικές οργανώσεις ακόμη και κομματικές οργανώσεις που εκφράζουν μεγάλες συλλογικότητες.
Το πρόβλημα σήμερα είναι το δεν υπάρχουν τέτοιες πολιτικές οργανώσεις και είναι ακόμη αδύνατες οι συλλογικότητες των ενεργών πολιτών.
Από πού ξεκινάμε λοιπόν εάν δεν έχουμε αυτές τις προϋποθέσεις: κάνοντας συλλογικότητες ενεργών πολιτών είναι η μία απάντηση η άλλη όμως η πιο δραστική κινητήρια δύναμη είναι να δημιουργήσει το κόμμα ένα οριζόντιο δικτυακό επικοινωνιακό σύστημα το οποίο θα ενθαρρύνει θα ενισχύει και θα προβάλλει τις απόψεις από τις συλλογικότητες των ενεργών πολιτών.
Το κομματικό φαινόμενο το οποίο αναπτύχθηκε ιστορικά ιδίως μέσα από την σοσιαλδημοκρατία και την αριστερά κατά κύριο λόγο (όπως αναγνωρίζεται σήμερα) ήταν ένα μεσολογικό φαινόμενο.
Δηλαδή ένας εποικονωνιακός διαμεσολαβητικός μηχανισμός είτε για το πέρασμα ιδεολογικών μηνυμάτων στην κοινωνία, είτε για την προώθηση πολιτικών στόχων, είτε για την διαμόρφωση μιας πολιτικής παιδείας στα μέλη του ώστε να παρεμβαίνουν αποτελεσματικά στους μαζικούς χώρους και στα συνδικάτα. Η ουσία της πολιτικής οργάνωσης ήταν ο επικοινωνιακός ρόλος έστω κι αν αυτός δεν χαρακτηριζόταν σαν τέτοιος.
Ηγεσίες φωτισμένες η μη υπήρχαν και θα υπάρχουν και χωρίς τα κόμματα
Το θέμα είναι πως πρέπει να εξελιχθεί ο κομματικός θεσμός ως έκφρασης της συλλογικότητας;
Το κόμμα στρατηγείο μήπως τελικά έγινε κόμμα αξιωματούχων που μειώνει την συλλογικότητα;
Η αποδόμηση της κομματικής συλλογικότητας δεν είναι κι αυτό ζήτημα που ανάγεται στο περιεχόμενο της πολιτικής επικοινωνίας.
Γι’ αυτό επισημαίνουμε ξανά και ξανά την τεράστια σημασία των επικοινωνιακών μέσων ειδικότερα στο πέρασμα της πολιτικής καινοτομίας, η οποία είναι κεφαλαιώδους σημασία όχι μόνο ως ποιοτική διαφορά που οφείλουμε να προωθήσουμε αλλά σε αυτή την ιστορική φάση προϋπόθεση και για την επάνοδο της κεντροαριστεράς στην εξουσία.
ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ – «ΜΙΝΤΙΟΚΡΑΤΙΑ»
Αναγνωρίζοντας ότι βιώνουμε ένα καθεστώς επικοινωνιακής ολιγαρχίας που βασίζεται βέβαια στην άμεση εξάρτηση από την οικονομική ολιγαρχία και τον κρατισμό.
Ένα καθεστώς που, ανεξάρτητα από τις διακηρύξεις των κομμάτων και τις προθέσεις των επαγγελματιών της πολιτικής, φέρνει τις ακόλουθες συνέπειες.
παράγει πολιτικό αποκλεισμό και αποτροπή της συμμετοχικότητας
οδηγεί στον σφετερισμό της αντιπροσώπευσης
μετατρέπει τον πολίτη σε πελάτη του πολιτικού συστήματος
διογκώνει τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες
συμβάλλει στην άνοδο της ασημαντότητας στην επικοινωνιακή, πολιτική, και πολιτιστική μας κουλτούρα.
Μοναδικό αντίδοτο στην υποβάθμιση της πολιτικής συμμετοχικότητας που επιφέρει αυτό το «ήπιο» καθεστώς της αλλοτρίωσης και παθητικότητας του πολίτη, είναι η οριζόντια επικοινωνία.
Η οριζόντια επικοινωνία των κοινωνικών δικτύων και των συλλογικών οργανώσεων στην βάση της κοινωνίας.
Δεν συγχέουμε βέβαια την μιντιοκρατία με τον πολιτικό ολοκληρωτισμό, που πολλές φορές γίνεται καθ’ υπερβολή της κριτικής η οποία ασκείται, αλλά επισημαίνουμε το υποδόριο «ναρκωτικό» παθητικοποίησης της δημοκρατίας που συντελείται.
Άλλωστε είναι πολύ πιο έντεχνη η χειραγώγηση του πολίτη μ’ αυτόν τον τρόπο.
Κι αυτό δεν γίνεται ερήμην των κομμάτων όπως συχνά υποκρίνονται ότι δεν μπορούν να ελέγξουν την παντοδύναμη εξουσία των ΜΜΕ.
Η αλήθεια είναι ότι και το κομματικό σύστημα ελέγχεται πλήρως από τις επιταγές της οικονομικής ολιγαρχίας των ΜΜΕ όταν εκχωρεί, χωρίς καμία αναστολή, το επικοινωνιακό «λέγειν» και «πράττειν» στην ίδια την διαχείριση των συγκεντρωτικών ΜΜΕ και των συμφερόντων που υπηρετούν.
Και γνωρίζουμε πολύ καλά πώς γίνεται αυτό με τις αναθέσεις των επικοινωνιακών προγραμμάτων τους, στις μεγάλες διαφημιστικές εταιρείες και τους σκοπούς που εξυπηρετούν.
Όταν τεράστια ποσά ξοδεύονται για τις δημοσκοπήσεις και τις μετρήσεις της κοινής γνώμης, και ασήμαντα ποσά για τους θεσμούς επικοινωνιακής αλληλόδρασης με τους πολίτες.
Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει απλά ότι ένα κόμμα που είναι ταυτισμένο με την οικονομική ολιγαρχία δεν έχει πρόβλημα.
Ένα κόμμα όμως , που θεωρητικά είναι υπέρ της κοινωνικής σύγκλισης και ανάπτυξης, είναι οξύμωρο να ξοδεύει τόσα πολλά για τις μετρήσεις της κοινής γνώμης και την διαφήμιση που διαμορφώνει η κουλτούρα της ολιγαρχίας των ΜΜΕ και τα διαπλεκόμενα μ’ αυτήν συμφέροντα, όπως και των σφετεριστών της πολιτικής εκπροσώπευσης και ελάχιστα για την προώθηση των δικών του πολιτικών προταγμάτων και προγραμμάτων. Δηλαδή είναι ακατανόητο να ξοδεύει περισσότερα για τον ετεροπροσδιορισμό της επικοινωνιακής του πολιτικής, απ΄ ότι για τον αυτοπροσδιορισμό της επικοινωνιακής του οργανωτικής λειτουργίας.
Αυτήν την κληροδοτημένη πολιτική διαστροφή (που δεν είναι καθόλου αθώα) καλείται να ξεπεράσει η εμπεδώση της συμμετοχικής δημοκρατίας.
Κι αυτό δεν γίνεται χωρίς να κόψει τον «γόρδιο δεσμό» ετεροπροσδιορισμού της επικοινωνιακής πολιτικής του κόμματος απ’ την ολιγαρχία και τα μονοπώλια των ΜΜΕ.
Προϋπόθεση βέβαια είναι να μετασχηματιστεί το κόμμα σε μια κοινότητα ιδεών, παραγωγής πολιτικής και διάδοσης γνώσης.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε την κοινή ουσία της πολιτικής και της επικοινωνίας.
Η πολιτική τρέφεται από οικονομικά, κοινωνικά, εθνικά, πολιτιστικά κ.λ.π διακυβεύματα. Η πολιτική δραστηριότητα αφορά ανάδειξη συλλογικών αιτημάτων που απευθύνονται σε δημόσιες αρχές, την επεξεργασία σχεδίων λύσης, και τις συγκρούσεις για τον τρόπο ρύθμισής τους. Όλες αυτές οι σχέσεις και διαδικασίες προϋποθέτουν επικοινωνία η οποία συμβάλλει και καθορίζει την κάθε πολιτική δραστηριότητα, στην κοινωνικοποίηση και στην συμμετοχή, στην δημιουργία της ατζέντας, στην κινητοποίηση ή την διαπραγμάτευση.
Η επικοινωνία διαποτίζει λοιπόν όλη την πολιτική δραστηριότητα δεν είναι μόνον ζήτημα «εικόνας» και του «φαίνεσθαι» είναι πάνω από όλα ουσία της πολιτικής.
Όλα τα θέματα προσεγγίζονται μέσα από την επικοινωνία: το πολιτικό σύστημα, η κυβερνητική δραστηριότητα η λειτουργία των πολιτικών κομμάτων τα κοινωνικά κινήματος κ.λπ. Η σύνδεση της πολιτικής με την επικοινωνία εντοπίζεται άλλωστε και στο πεδίο της πολιτικής έρευνας.
Είναι αδιανόητη σήμερα η πολιτική έρευνα χωρίς την επιστήμη της επικοινωνίας. Το πρόβλημα είναι ότι οι έρευνες και αναστοχαστικές λειτουργίες γίνονται εκτός Κόμματος.
Εντός κόμματος λειτουργεί ακόμη η παράδοση και η παλιά ρητορική. Οι μελέτες γίνονται αποσπασματικά. Τα στελέχη εκπαιδεύονται μόνον πως θα φανούν στην τηλεόραση σε δημόσιο ακροατήριο και λιγότερο πως θα λειτουργήσουν μέσα από ένα επικοινωνιακό σύστημα, η με βάση ένα επικοινωνιακό μοντέλο με συστατική δομή της συλλογικότητας.
Πέρα από τις τεχνικές που έχουν στόχο την πειθώ, την απόδειξη, την ενημέρωση, την σαγήνη, την επιβολή, την διαπραγμάτευση και την επιρροή, σε τελική ανάλυση, η μορφή και το περιεχόμενο του μηνύματος καθορίζεται από το εάν επικοινωνιακό σύστημα που εκφράζει η όχι της συλλογικότητα. Οι τεχνικές μπορεί να είναι ίδιες για την αριστερά και την δεξιά η συστατική δομή όμως όχι. Το μήνυμα για παράδειγμα του συνεδρίου και της συνδιάσκεψη καθορίζεται από το πόσο συμμετοχικές και συλλογικές ήσαν οι διαδικασίες στο μεσοδιάστημα. Από την ενδοεπικοινωνιακή λειτουργία του κόμματος.
Η διαφοροποίηση θεωρητικά τουλάχιστον της σοσιαλδημοκρατίας από την δεξιά είναι ότι προωθεί την διάχυση της γνώσης προς τα κάτω προς ενίσχυση των ασθενέστερων τάξεων ενώ η δεξιά. Την περιορίζει στα προνομιακά στρώματα.
Την διάχυση γνώσης, εννοούμε και χρηστικής ενημέρωσης προς τα κάτω που μειώνει τις ανισότητες η τουλάχιστον βοηθάει τις πιέσεις προς την μείωση τους.
Άρα, η δομή της πολιτικής επικοινωνίας όσο δημοκρατικότερη είναι όσο προωθεί τον διάλογο, και όσο μεταφέρει την διάχυση γνώσης προς τα κάτω λαμβάνει ιδεολογικό περιεχόμενο. Δεν είναι απλά μια τεχνική επιστήμη.
Και δεν μπορεί ν’ ασκείται μόνον από ειδικούς και μόνον από επαγγελματίες της πολιτικής.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιστοιχεί στην μετριοκρατία , αναξιοκρατία και το πελατειακό σύστημα.
από τον Vasilis Taktikos, Τρίτη, 25 Ιανουάριος 2011 στις 3:51 π.μ.
H κορυφή της πυραμίδας της διαφθοράς δεν μπορεί σταθεί όρθια χωρίς την βάση της διαφθοράς στη γραφειοκρατία και τους διαμεσολαβητές.
Εάν οι πολίτες που βρίσκονται σε δύσκολη θέση είχαν την γνώση και προπαντός το θάρρος να συνεργαστούν να συνεταιριστούν δημιουργώντας οι ίδιοι κοινωνικές επιχειρήσεις, παραγωγικούς και καταναλωτικούς συνεταιρισμούς –συνεταιριστικές και ηθικές τράπεζες, τότε μόνον μπορούν να καθορίσουν το μέλλον τους. Και αυτό συμβαίνει όπου υπάρχει ουσιώδης κοινωνική υπευθυνότητα. Αντίθετα όπου αυτή την ευθύνη την αφήνουν στο κράτος οι αποκλεισμένοι από κάθε είδους εξουσία ακόμα και συνδικαλιστικής βρίσκονται σε δυσχερή θέση.
Το μεγάλο θεσμικό κενό είναι το έλλειμμα γνήσιας εκπροσώπησης των οργανώσεων της ΚτΠ
Το άθροισμα και η συντεταγμένη κοινωνία των πολιτών.
Τα πραγματικά δεδομένα που έχουμε σήμερα στη χώρα μας είναι ένα μεγάλο άθροισμα οργανώσεων που λειτουργούν σ’ όλους τους τομείς αναφορικά με τον εθελοντισμό, το περιβάλλον, τους θεσμούς αλληλεγγύης, πολιτισμού και δια βίου μάθησης με αναγνωρισμένα θετικά αποτελέσματα, αλλά και έλλειμμα σχεδίου και συντονισμού.
Το μεγάλο θεσμικό κενό υπάρχει, τόσο στις σχέσεις μεταξύ αυτών των οργανώσεων με το κράτος αποβαίνει εις βάρος της αποτελεσματικής διαχείρισης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, όσο στις μεταξύ τους σχέσεις συνεργασίας των οργανώσεων της Κ. Τ. Π.
Αντικειμενικός σκοπός έναντι αυτού του αθροίσματος θα πρέπει να είναι ο μετασχηματισμός σε μια συντεταγμένη κοινωνία πολιτών. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια δεξαμενή κοινωνικού κεφαλαίου και κοινωνικής δύναμης που θα αλλάξει σε βάθος τα πράγματα που μας ενοχλούν στην καθημερινή ζωή και να υπηρετήσει ένα κοινωνικό όραμα συλλογικής δημιουργίας.
Για να αντιμετωπίσουμε την εν γένει μεγάλη υστέρηση σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας.
Τα εμπόδια, όμως, για την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας δεν προέρχονται μόνο από τις κυβερνήσεις και τα κόμματα, προέρχονται και από τον τρόπο που λειτουργούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Πολλές από αυτές, και ιδιαίτερα οι μεγάλες μονοθεματικές Μ.Κ.Ο., δε λειτουργούν οι ίδιες με δημοκρατικό τρόπο, αλλά ως ελίτ και ολιγαρχίες.
Έχοντας κατακτήσει ένα προνομιακό πεδίο δράσης, π.χ. στην οικολογία και τη φιλανθρωπία, αρνούνται τη συμμετοχικότητα και τη συνεργασία με άλλες κινήσεις πολιτών για το ίδιο θέμα, αλλά και την κοινή έκφραση σε θεσμικό επίπεδο. Προτιμούν τις κατ' ιδίαν επαφές με το κράτος και τις μεγάλες επιχειρήσεις, με αντίτιμο την αποδοχή των μεγάλων χορηγιών.
Άλλες είχαν βολευτεί μέσα από το πελατειακό σύστημα απορρόφησης των κρατικών ενισχύσεων υπονομεύντας τελικά κάθε προσπάθεια γνήσιας δημκρατικής εκπροσωπισης.
Αυτές οι σχέσεις είναι που εμποδίζουν στην πράξη την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας στο χώρο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και η λύση πάντοτε παραμένει η δικτύωση και κοινοπραξία των μικρομεσαίων Μ.Κ.Ο., που αναπτύσσονται τελευταία με εντυπωσιακό τρόπο.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιστοιχεί στην μετριοκρατία , αναξιοκρατία και το πελατειακό σύστημα.
Είναι κοινό μυστικό πλέον σ’ όλη την επικράτεια της χώρας ότι η διαφθορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιστοιχεί στην μετριοκρατία και αναξιοκρατία που τροφοδοτείται από το πελατειακό σύστημα και την τοπική διαπλοκή.
Δύο είναι οι βασικοί λόγοι παρουσιάζεται αυτό το φαινόμενο που αποτελεί ζήτημα βαθιάς έρευνας. Ο ένας λόγος είναι ότι ολοένα και περισσότερα άτομα ηθικού και κοινωνικού κύρους αρνούνται να μπουν σ΄ αυτό το φαύλο κύκλο συναλλαγής και δεύτερον οι «χρηματοδότες» διαπλεκόμενοι εργολάβοι , προμηθευτές βρίσκουν ευκολότερα έδαφος συναλλαγής με τις μετριότητες.
Γιατί εκεί που πηγάζει και ενδημεί η ιδιοτέλεια και η διαφθορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο σφετερισμός της εκπροσώπησης, η χρήση της θέσης για ίδιον όφελος και η ελαστική ηθική, συνήθως βρίσκονται άτομα μετρίων δυνατοτήτων.
Κι αυτό είναι ευκολονόητο. Ένας διανοούμενος και φτασμένος σ΄ ένα υψηλό επίπεδο κοινωνικά άτομο δύσκολα θα «πουλήσει» την συνείδησή του στα κακώς εννοούμενα διαπλεκόμενα συμφέροντα , γιατί προσδίδει κύρος στην θέση που κατέχει και δεν διακρίνεται μόνον από αυτή. Αντιθέτως με την πολιτική μετριότητα που μόνον μ΄ αυτόν τον τρόπο και την συναλλαγή βγαίνει στην επιφάνεια.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων μια μετριότητα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πηγαίνει για τον μισθό ή να συμπληρώσει τον μισθό και καμία έγνοια δεν έχει για την ανάπτυξη και το κοινωνικό όφελος.
Γι αυτό είναι καταλυτικό το μέτρο της κυβέρνησης σήμερα που κόβει τον διπλό μισθό για τους δημοσίους υπαλλήλους.
Θέλεις να υπηρετήσεις τον τόπο σου κύριε, κάν’ το αφιλοκερδώς, ή πάρε τον ένα μισθό όπως αναγκάζεται να κάνει ο ελεύθερος επαγγελματίας όταν παίρνει μια θέση στο Δήμο.
Βέβαια, αυτό το μέτρο δεν αρκεί για να αντιμετωπιστούν όλες οι παθογένειες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε σχέση με την ιδιοτέλεια που περιγράψαμε παραπάνω, γι αυτό το πιο δραστικό μέτρο είναι τα τοπικά κινήματα Συμμετοχικής Δημοκρατίας γιατί όσο περισσότεροι εμπλέκονται με τα κοινά είναι αδύνατον να χρηματιστούν η να διαφθαρούν όλοι.
Οι επιτροπές διαβούλευσης για παράδειγμα που εισάγονται αφήνουν ένα παράθυρο στην συμμετοχική δημοκρατία αλλά δεν ανοίγουν την πόρτα για κάτι περισσότερο από την στιγμή που δεν έχουν ένα αποφασιστικό ρόλο
Τα μέτρα που παίρνει επίσης η κυβέρνηση όπως η ¨διαύγεια¨ ενισχύουν τον έλεγχο στη διοίκηση αλλά δεν καταπολεμούν τα βαθύτερα αίτια.
Το κλειδί λοιπόν για μια βαθιά μεταρρύθμιση και για την αντιμετώπιση του φαύλου κύκλου της ιδιοτέλειας που επικρατεί στη Τοπική Αυτοδιοίκηση και του λερναίου φαινομένου της διαφθοράς, είναι ο μετασχηματισμός της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σε συμμετοχική.
ΤΟΠΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
από τον Vasilis Taktikos, Δευτέρα, 24 Ιανουάριος 2011 στις 11:33 π.μ.
Για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης των πόρων στη τοπική αυτοδιοίκηση.
Του Βασίλη τακτικού*
Ένας τρόπος μόνο υπάρχει για να καταπολεμηθεί η διαφθορά και η κακοδιαχείριση των πόρων στην τοπική αυτοδιοίκηση που καταλαμβάνει πρώτη θέση ανάμεσα στους θεσμούς της πολιτείας. Να δημιουργηθούν παντού κοινωνικές συμπράξεις και τοπικά κινήματα συμμετοχικής δημοκρατίας με ενεργούς πολίτες ώστε η εξουσία του δήμου να προκύπτει πραγματικά από τους δημότες και όχι από τους χρηματοδότες.
Τοπικά κινήματα συμμετοχικής Δημοκρατίας ως αντιστάθμισμα διαφάνειας και ελέγχου απέναντι στο σφετερισμό της εκπροσώπησης και της τοπικής διαπλοκής με άνομα που ροκανίζουν τελικά τους πόρους.
Τοπικά κινήματα τα οποία θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην διαβούλευση με τοπικές συνελεύσεις και τοπικά δημοψηφίσματα και όχι διακοσμητικά όπως ερμηνεύουν πολλές δημοτικές πλειοψηφίες τον «Καλλικράτη». Τοπικά κινήματα που απελευθερώνουν τους ανθρώπινους πόρους και την δημιουργικότητα της κοινωνίας.
Γιατί αυτό που συμβαίνει σήμερα, ακόμη και μετά το ξεκίνημα της τεχνοκρατικής μεταρρύθμισης «Καλλικράτης» είναι ότι έχουμε το ίδιο φαινόμενο πελατειακών σχέσεων με αναπροσαρμογή της τοπικής διαπλοκής. Με το πρόγραμμα Καλλικράτης». ναι μεν γίνεται σημαντική εξοικονόμηση πόρων από τον περιορισμό των αιρετών και υπαλλήλων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά το πρόβλημα του σφετερισμού της εκπροσώπησης που είναι πρόβλημα γενικότερα της κρίσης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας παραμένει το ίδιο χαρακτηριστικό και βασανιστικό μιας παρακμιακής κατάστασης .
Ο έλεγχος για παράδειγμα των εκλογικών δαπανών για την αντιμετώπιση της τοπικής διαπλοκής και το πρόγραμμα «διαύγεια» παρά την όποια θετική του επίδραση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το εγγενές πρόβλημα της αντιπροσώπευσης. Κάλλιστα ένας Δήμαρχος που ξόδεψε 300.000 για προεκλογικό αγώνα μπορεί να παρουσιάσει ότι ξόδεψε 50.000. Και πάντα θα υπάρχουν κάποιοι ¨φίλοι¨ που με το αζημίωτο μετά θα καλύψουν την διαφορά – για την διαιώνιση της αθέατης διαφθοράς.
Είναι γνωστόν από τότε που η πολιτική λειτουργεί ως επάγγελμα και στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης έχουμε το φαινόμενο της «λερναίας Ύδρας» της διαφθοράς. Υπάρχουν βέβαια εξαιρέσεις χαρισματικών ανθρώπων που ξεφεύγουν από τον κανόνα έχοντας μια αυθεντική σχέση με τους δημότες και μεγάλη επικοινωνιακή εμβέλεια. Ωστόσο με τα σημερινά δεδομένα της εκπροσώπησης ακόμη κι αν προχωρήσουν οι ουσιαστικοί έλεγχοι που προβλέπονται με τον «Καλλικράτη» θα συνεχίσει να παρουσιάζεται το φαινόμενο να κόβεις ένα κεφάλι και θα φυτρώνουν δυο. Γιατί αυτή είναι η «φύση» της αντιπροσώπευσης και του συγκεντρωτισμού στην τοπική αυτοδιοίκηση όσο δεν υπάρχουν αντιστάθμισμα της συμμετοχικότητας των δημοτών..
Όταν δημοτικό σύστημα εξουσίας δεν υπάρχει ούτε καν η δεδηλωμένη της πλειοψηφίας για τον Δήμαρχο μέσα στην θητεία του, όπως γίνεται με την κυβέρνηση ποιός μπορεί να ελέγξει την εκτελεστική εξουσία του Δήμου; Έχουμε λοιπόν το Δημαρχοκεντρικό μοντέλο τοπικής εξουσίας όπου ο Δήμαρχος ακόμη και αν χάσει την υποστήριξη από τους μισούς δημοτικούς συμβούλους , μπορεί να δημαρχεύει, κάτι που για μια κυβέρνηση θεωρείται αδιανόητο.
Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Το πρόβλημα είναι πως το όλο σύστημα διοίκησης στο Δήμο σε σχέση με το Δημοτικό συμβούλιο όπως λειτουργεί προκαλεί τον σφετερισμό της εκπροσώπησης και την κυριαρχία των ιδιοτελών προτύπων. Ένα διαρκές παζάρι όχι μόνον με τους προεκλογικούς χρηματοδότες αλλά κυρίως με αυτούς που ποικιλοτρόπως συναλλάσσονται με το δημοτικό πελατειακό σύστημα.
Εάν υποθέσουμε ότι σε ένα μικρό σχετικά Δήμο έχουμε ένα 27μελές Δημοτικό Συμβούλιο, 16 μέλη της πλειοψηφίας και 11 μέλη από την μειοψηφία, μπορούν να συμβούν τ’ ακόλουθα σε σχέση με την χειραγώγηση των δημοτικών συμβούλων.
Ο Δήμαρχος μπορεί να ορίσει 4 Αντιδημάρχους και έμμεσα ένα πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ελέγχει άμεσα 5 συμβούλους από τις θέσεις τοπικής εξουσίας και άλλους 5 που περιμένουν να οριστούν την επόμενη διετία. Εάν λάβουμε υπ’ όψιν ότι δυο με τρία μέλη θα διοριστούν πρόεδροι αναπτυξιακών εταιριών του Δήμου και άλλες αμειβόμενες θέσεις σε επιτροπές τότε οι εξαρτώμενες θέσεις φθάνουν τις 13 και 3 που μπορούν να ελπίζουν ότι μπορεί να είναι ευνοούμενοι στο μέλλον καλύπτονται όλες οι προσδοκίες. Έτσι όλο το συμβούλιο μπορεί να ελέγχεται με ιδιοτελή κριτήρια από τον Δήμαρχο εάν δεν υπάρχουν ανιδιοτελείς αντιστάσεις.
Όταν δεν υπάρχει άλλο αποφασιστικό όργανο όπως είναι η τοπική συνέλευση που να ελέγχει την εκτελεστική εξουσία του Δήμου, ούτε ανιδιοτελείς αντιστάσεις. ο Δήμαρχος αναπόφευκτα ελέγχεται από τα ιδιοτελή τοπικά συμφέροντα. συμπαρασύροντας όλο το Δημοτικό Συμβούλιο αφού είναι ο αποκλειστικός που μοιράζει την «πίτα.»
Ο Δημοτικός σύμβουλος και οι σύμβουλοι που θέλουν να αντισταθούν στην τοπική διαπλοκή κινδυνεύουν πάντα να απομονωθούν, εκτός βέβαια και αν στηρίζονται σε οργανωμένες κοινωνικές ομάδες και τοπικά κινήματα τα οποία μπορούν να αντισταθούν.
Από όποια πλευρά και αν εξετάσουμε το ζήτημα ακόμη και εάν υπάρχουν καλές προθέσεις στους Δημοτικούς συμβούλους και στον Δήμαρχο και θέλουν να μην υποκύψουν στην τοπική διαπλοκή ένας δρόμος μόνον υπάρχει να αποφύγουν την διαπλοκή , να συνεργαστούν με τις συλλογικές τοπικές οργανώσεις και να προωθήσουν τις διαδικασίες συμμετοχής.
Για αυτό είναι επιτακτική ανάγκη στην εποχή μας να δημιουργηθούν τοπικά κινήματα συμμετοχικής δημοκρατίας για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης των πόρων στη τοπική αυτοδιοίκηση
*Ο Βασίλης Τακτικός είναι δημοσιογράφος δημοτικός σύμβουλος
Η Άμεση Ηλεκτρονική Δημοκρατία
Είναι μια διαδικασία ανάπτυξης του πολιτικού υποκειμένου του ενεργού πολίτη.
Η αυτό - οργάνωση και θεσμική διαδικασία διαλόγου μέσα από το διαδίκτυο συγκροτεί κοινωνικό κεφάλαιο.
1. Ενδεικτικά διοργάνωση ενημερωτικών εκθέσεων σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, με παράδειγμα την εκδήλωση που έγινε πρόσφατα στο Σύνταγμα από 50 περιβαλλοντικές οργανώσεις.
2. Πρωτοβουλία και δημιουργία οργανωτικού φορέα για την προώθηση του οράματος για πράσινες πόλεις και οικοχωριά.
3. Δημιουργία γραφείου για την αλληλέγγυα οικονομία και προώθηση της απασχόλησης μέσω της πράσινης και πολιτιστικής επιχειρηματικότητας της κοινωνικής μέριμνας.
4. Προώθηση της πολιτικής για τις πράσινες προμήθειες στο Δημόσιο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η άμεση ηλεκτρονική δημοκρατία μέσα από το διαδίκτυο μπορεί να κάνει τελικά εφικτό το θεσμικό διάλογο με τις χιλιάδες οργανώσεις που συγκροτούν ένα σημαντικό κοινωνικό κεφάλαιο συλλογικής δημιουργίας και κοινωνικής αλληλεγγύης σε όλη τη χώρα,
• διάλογο στα μεγάλα ζητήματα του περιβάλλοντος και αντιμετώπισης της ανεργίας, της φτώχειας και δημόσιας υγείας, που καταπιάνονται οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και απασχολούν τη σύγχρονη κοινωνία,
• τον διάλογο, όμως, και για τη συνολική και συλλογική αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και όχι μόνο με τις ατομικές εκδηλώσεις φιλανθρωπίας και ευαισθησίας για το περιβάλλον, που έχουν περιορισμένη εμβέλεια και δεν απαντούν στην καρδιά του ζητήματος.
Μεγάλος σύμμαχος για όλους είναι η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων του διαδικτύου στην άμεση ηλεκτρονική δημοκρατία.
Ο αναγκαίος συντονισμός των ΜΚΟ που επιχειρείται στην προκειμένη περίπτωση δεν προκύπτει καθώς φαίνεται από μια διακήρυξη αρχών, όπως κατά καιρούς κυκλοφορεί αυτή η ιδέα, αλλά περισσότερο από κοινοπρακτικές πρωτοβουλίες και κινήματα που σφυρηλατούν στην πράξη αυτές τις ιδέες και δημιουργούν κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας μέσα σε ένα λίαν ανταγωνιστικό κόσμο.
Από την συστηματική στοχοθέτηση στο χώρο της κοινωνικής οικονομίας.
Ξένα κείμενα
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
Ο χώρος της ενημέρωσης και των επικοινωνιών χαρακτηρίζεται πλέον από έντονη ποικιλομορφία. Κεντρικό ρόλο στην εξέλιξή του διαδραματίζει ασφαλώς το Διαδίκτυο. Σε παγκόσμια κλίμακα οι άνθρωποι συναντιούνται σε newsgroups, mailing lists, websites and portals, στήνουν διαύλους επικοινωνίας και τελικά ψηφιακές κοινότητες.
Μάλιστα ακόμα και τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης τροποποιούν τη μορφή τους ακολουθώντας τις εξελίξεις αυτές.
Ιδιαίτερα τα web αποσκοπούν στη διαμόρφωση ενός κοινού χώρου πληροφορίας, ο οποίος προάγει την επικοινωνία μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών και κατ’ επέκταση την συνεργασία.
Στο World Wide Web είναι δυνατόν να βρει ο καθένας ο,τιδήποτε, ανεξαρτήτως πολυπλοκότητας ή εξειδίκευσης. Το θέμα είναι αλλού• στον τρόπο αλίευσης της πληροφορίας: τυχαία ή οργανωμένα;
Στα θετικά του πρώτου τρόπου συγκαταλέγονται τα στοιχεία της επιμόρφωσης και της διασκέδασης. Ωστόσο η διαδικασία είναι χρονοβόρα και αντιπαραγωγική.
Για μια αναζήτηση λοιπόν γρήγορη και με εξασφαλισμένη επιτυχία ενδείκνυται ο δεύτερος τρόπος, δηλαδή η οργανωμένη αναζήτηση. Αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια είναι οι άνθρωποι του περιβάλλοντος μας με τις απαιτούμενες γνώσεις και εξοικείωση σε θέματα INTERNET και οι μηχανές αναζήτησης.
Οι μηχανές αναζήτησης καλό θα ήταν να χρησιμοποιούνται συνδυαστικά, αλλά το πιο σημαντικό στη χρήση τους είναι η ακριβής διατύπωση του αντικειμένου αναζήτησης και η αποφυγή άχρηστων πληροφοριών. Εξίσου σημαντική είναι η υπομονή και βέβαια η εμπειρία. Οι πιο δημοφιλείς είναι οι www.altavista.com, www.google.com, www.hotbot.com.
Μια άλλη μορφή αναζήτησης, ενίοτε πιο χρήσιμη, είναι τα ευρετήρια, οι θεματικοί κατάλογοι web sites, που βασίζονται στην ιδέα της λογικής κατηγοριοποίησης. Αυτά τα sites – ευρετήρια είναι στην ουσία τα portals (http://vlib.org/, http://dmoz.org/, www.in.gr, http://directory.google.com/, http://dir.forthnet.gr/). Σύμφωνα με το λεξικό Techweb.com, web portal είναι ένα web site ή μια υπηρεσία που προσφέρει μια ευρεία γκάμα πηγών και υπηρεσιών (e-mail, forum, μηχανές αναζήτησης, on line πολυκαταστήματα).
Τα πρώτα web portals ήταν online υπηρεσίες που παρείχαν πρόσβαση στο Web.
Σήμερα οι περισσότερες παραδοσιακές μηχανές αναζήτησης μετασχηματίστηκαν σε portals για την προσέλκυση του κοινού. Έτσι πήραν τη μορφή ηλεκτρονικού περιοδικού, συνιστώντας σημεία πρόσβασης σε ένα συνονθύλευμα πληροφοριών και δικαιολογώντας τον χαρακτηρισμό portals – πύλες.
Η πρόσβαση στα portals και τις υπηρεσίες τους είναι δωρεάν, γι’ αυτό και ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα σκληρός. Πάντως διεκδικούν τη μερίδα του λέοντος στη διαφημιστική πίτα, μιας και αποτελούν την αφετηρία για την είσοδο στο Δίκτυο και από τους πλέον επισκεπτόμενους χώρους (www.yahoo.com, www.lycos.com, www.msnbc.com, >Eone.gr<, >In.gr<, >Flash.gr<, >E-go.gr<, >Pathfinder.gr<, >APN<, >Phantis.gr<).
Παρόμοια με τα portals ως προς τον πλούτο των πληροφοριών, αλλά επικεντρωμένα σε συγκεκριμένες θεματικές κατηγορίες είναι τα vortals (vertical portals). Αυτές οι καθετοποιημένες δικτυακές «πύλες» αποσκοπούν στην πληροφόρηση για ένα εξειδικευμένο πεδίο ενδιαφέροντος και κατά συνέπεια απευθύνονται σε εξειδικευμένο κοινό. Η ισχυρή κοινότητα χρηστών είναι απαραίτητη για τη λειτουργικότητά τους (www.earthtrends.wri.org, www.marketing-net.gr, www.eidiseis.com, www.tvtv.gr).
Ο πλέον εξελιγμένος τρόπος αναζήτησης πάντως είναι προγράμματα που τρέχουν στον προσωπικό Η/Υ του καθενός και αναλαμβάνουν κάθε είδους επιθυμητή αναζήτηση στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ και είναι γνωστά ως agents, bots ή spiders.
Ο πιο γνωστός agent, ο Copernic (www.copernic.com) έχει προσιτό κόστος, διαθέτει και δωρεάν έκδοση και πραγματοποιεί αναζητήσεις σε μια βάση δεδομένων από 1000 μηχανές αναζήτησης.
Άλλα τέτοιου είδους προγράμματα (www.directseek.net, www.surfpilot.net, www.ferretsoft.com).
Ωστόσο πέραν του web, στο διαδίκτυο υπάρχει αφθονία πληροφοριών που εκπορεύονται από τις ομάδες συζητήσεων του Usenet και τις λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι οποίες δεν είναι τίποτα άλλο παρά «λέσχες» ανταλλαγής μηνυμάτων μέσω e-mail.
Το συγκριτικό τους πλεονέκτημα συνίσταται το ότι οι πληροφορίες προέρχονται από ανθρώπους που έχουν άμεση επαφή με το εκάστοτε αντικείμενο, άρα η ενημέρωση είναι έγκυρη, έγκαιρη και συνεχής και προβάλλουν μια διάσταση του Διαδικτύου που ξεφεύγει από την εταιρική πληροφορία.
Στον τομέα της ενημέρωσης το Διαδίκτυο αποτελεί ένα άμεσο και ταχύ μέσο, που παρέχει την δυνατότητα στον χρήστη να ενημερωθεί για ό,τι ακριβώς επιθυμεί και να διατυπώσει την άποψη του γι’ αυτό. Το μειονέκτημα έγκειται στην ανυπαρξία ελέγχου και στα χαμηλά ποσοστά κέρδους αυτών των υπηρεσιών. Για τον λόγο αυτό οι μεγάλοι όμιλοι χρησιμοποιούν τα ενημερωτικά τους site ως διαφήμιση και ως «κράχτες» άλλων υπηρεσιών.
Αναφορικά με την σχέση Διαδυκτύου και τύπου, αξίζει να σημειωθεί πως στη χώρα μας οι περισσότερες εφημερίδες διαθέτουν πλέον τον δικό τους δικτυακό τόπο, αλλά ποικίλλει το περιεχόμενο και η ενημέρωση των σελίδων. Στο εξωτερικό τα sites των εφημερίδων είναι τελείως διαφορετικά από τις έντυπες εκδόσεις και συντελούν στην προαγωγή της διαδραστικότητας (www.kathimerini.gr, www.enet.gr, www.ethnos.gr, www.nytimes.com, www.the-times.co.uk, www.lefigaro.fr, www.elpais.es).
Για τον απαιτητικό χρήστη που αναζητεί, αμεσότητα, αλλά και μεγάλο εύρος πληροφοριών, είναι δυνατή η δωρεάν επίσκεψη στις ιστοσελίδες των ειδησεογραφικών πρακτορείων (www.reuters.com, www.ap.org, www.mpa.gr, www.ana.gr).
Αναφορικά με την σχέση Διαδικτύου και ραδιοφώνου – τηλεόρασης, μπορούμε να πούμε ότι το Διαδίκτυο παίζει ρόλο αναπροσαρμοστικό, πυροδοτώντας συνεχείς ζυμώσεις και τροποποιήσεις, όπως η εμφάνιση της Internet TV, του Internet Radio, τα sites που παρέχουν video on demand δωρεάν ή έναντι αμοιβής, τα sites με παλαιότερα τηλεοπτικά ή ραδιοφωνικά αρχεία. Συντελεί επίσης στην αποκέντρωση της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας και στην ενίσχυση της διαδραστικότητας (www.ert.gr, www.alter.gr, www.mad.gr, www.broadcast-live.com, www.radio-locator.com, www.dwelle.de/greek/Welcome.html).
ΤΟ INTERNET ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Μολονότι το INTERNET θα έπρεπε θεωρητικά να αποτελεί βασικό συστατικό του διοικητικού μηχανισμού, η χρήση του από το Δημόσιο καθυστέρησε χαρακτηριστικά, πράγμα που συνέβη και στον οικονομικό τομέα με κύριο αιτιολογικό το θέμα της ασφάλειας.
Συγκεκριμένα στον τομέα της Δημόσιας Διοίκησης η υιοθέτηση του INTERNET θεωρήθηκε προβληματική λόγω της ανάγκης ριζικής μετατροπής του τρόπου επικοινωνίας με τον πολίτη, λόγω της ύπαρξης σημαντικού ποσοστού του πληθυσμού που δεν έχει γνώση ή δεν έχει πρόσβαση στο INTERNET και σαφώς λόγω ασφάλειας.
Η αλήθεια όμως είναι ότι το INTERNET μπορεί να συμβάλλει στην από-γραφειοκρατικοποίηση του δημόσιου μηχανισμού και στην βελτίωση της εξυπηρέτησης του πολίτη με την δημιουργία kiosk δημόσιας πρόσβασης σε όλες τις υπηρεσίες, εκδόσεις πιστοποιητικών, πληρωμές λογαριασμών, δηλώσεις, εγγραφές και διαγραφές από μητρώα, ενημέρωση και επικοινωνία μέσω e-mail κ.ά.
Στην Ελλάδα τα 400 web sites κρατικών και δημοσίων φορέων, οργανισμών, επιχειρήσεων και ιδρυμάτων περιλαμβάνουν πληροφοριακό υλικό για τους φορείς, αλλά ελάχιστα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως χρηστικό εργαλείο (www.government.gr, www.taxisnet.gr, www.ika.gr, www.tebe.gr, www.oaed.gr, www.parliament.gr/gr/live,).
Η δημιουργία της υπηρεσίας TAXISNET από το υπουργείο Οικονομικών αποτελεί απτό παράδειγμα της δυνατότητας εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης.
Στα πλαίσια του Γ’ ΚΠΣ η χώρα μας καλείται να υλοποιήσει το πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», στο οποίο εντάσσονται, πέραν της προμήθειας εξοπλισμού, δαπάνες για την κατάρτιση των χρηστών, την χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρήσεων, την αναδιοργάνωση επιχειρήσεων ή οργανισμών κ.λπ.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει το πρόγραμμα στην διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης, που μέχρι σήμερα δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, μειώνοντας την γραφειοκρατία.
Ο πρώτος από τους τέσσερις άξονες, στους οποίους χωρίζεται το πρόγραμμα, αφορά στην Παιδεία και τον Πολιτισμό, ο δεύτερος στην αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης, ο τρίτος στην διευκόλυνση και επιτάχυνση της μετάβασης στα δεδομένα της μεταβιομηχανικής, ψηφιακής οικονομίας, που στηρίζεται στην παραγωγή, διανομή και χρήση γνώσης και πληροφορίας και ο τέταρτος στις επικοινωνίες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει έναν από τους πληρέστερους και πλέον σύγχρονους κόμβους στο Διαδίκτυο, τον Europa, που περιέχει ειδήσεις, δραστηριότητες σε κάθε τομέα, επίσημα έγγραφα, τα θεσμικά όργανα και την δράση τους. Το υλικό διατίθεται σε όλες τις γλώσσες της Ένωσης και σε διάφορες μορφές.
Εκτός των ηλεκτρονικών υπηρεσιών που παρέχει η κυβέρνηση στον πολίτη, παρέχονται ηλεκτρονικές υπηρεσίες από την κυβέρνηση στην επιχείρηση και μεταξύ των κρατικών υπηρεσιών. Το σύνολο αυτών των υπηρεσιών αποσκοπεί στην βελτίωση και απλοποίηση των υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης και στην αντιμετώπιση προβλημάτων που δυσχεραίνουν την καθημερινή ζωή. Η επίσημη ονομασία του είναι Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση.
Για την επίτευξη της σωστής λειτουργίας και της αποδοτικότητάς της είναι αναγκαία η παροχή εκ μέρους της Πολιτείας τεχνολογικής υποδομής και η εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα e-government (http://www.ypai.gr/ypai/asterias, page, uid, 1170.asp?, www.syzefxis.gov.gr).
Σε ό,τι αφορά την διείσδυση του INTERNET στην οικονομική δραστηριότητα, το Β2C και το Β2Β βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης. Το πρώτο περιλαμβάνει συναλλαγές για πώληση αγαθών και υπηρεσιών στον καταναλωτή είτε με τη μορφή ηλεκτρονικού πολυκαταστήματος είτε δικτυακών τόκων για δημοπρασίες και ανταλλαγές αγαθών. Το δεύτερο περιλαμβάνει τις συναλλαγές για πώληση αγαθών και υπηρεσιών ανάμεσα στις επιχειρήσεις.
Επίσης στα τέλη της δεκαετίας του ’90 η αγορά κατακλύστηκε από εταιρείες με αντικείμενο εργασίας ένα website ή μια online υπηρεσία. Μετά το μεγάλο «μπαμ» η νέα χιλιετία δείχνει πως για την επιβίωση τέτοιου είδους εταιρειών χρειάζεται τήρηση χρονοδιαγραμμάτων και ρεαλιστικών επιχειρηματικών σχεδίων, συνεχής ενημέρωση για έρευνες και στατιστικές, επικοινωνία με τους πελάτες, γνώση του μέσου και οικονομική αυτάρκεια. Η ετικέτα του «νέου» δεν φτάνει….
Το Χρηματιστήριο δεν θα μπορούσε ασφαλώς να λείπει από το INTERNET. Κυρίως την περίοδο της άνθισης του Ελληνικού Χρηματιστηρίου δημιουργήθηκαν ευάριθμα sites, που ήταν ή on line ή «συμβατικές εφημερίδες», ενώ η σημερινή ύφεση έχει προωθήσει την «οικονομική αστρολογία». (www.reporter.gr, www.euro2day.gr, www.ft.com, www.bloomberg.com).
Στενότατη πλέον έχει γίνει η σχέση του INTERNET και με τις τράπεζες, δίνοντας τη δυνατότητα διαχείρισης λογαριασμού (όψεως, ταμιευτηρίου, πάγιες εντολές πληρωμών, πιστωτικές κάρτες) και κάποιες φορές διατραπεζικών συναλλαγών, αγοραπωλησίας μετοχών και έκδοσης βιβλιαρίου επιταγών. (www.alpha.gr, www.nbg.gr, www.eurobank.gr, www.bankofcyprus.com).
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
Παρότι το 2002 υπήρξε «κακή χρονιά» για τις ελληνικές επιχειρήσεις πληροφορικής λόγω χαμηλών κερδών και χρηματιστηριακών απωλειών, οι εκτιμήσεις είναι αισιόδοξες για το 2003 λόγω των αναμενόμενων θετικών εξελίξεων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και λόγω της διεθνούς ανάκαμψης.
Στον ιδιωτικό τομέα προβλέπεται αύξηση των επενδύσεων χάρη στα προγράμματα του υπουργείου Ανάπτυξης για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και στον δημόσιο θα αρχίσει η υλοποίηση έργων από το πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας».
Θετικά επίσης προβλέπεται ότι θα συμβάλλουν στον τομέα της πληροφορικής, αλλά και γενικότερα της ελληνικής οικονομίας οι Ολυμπιακοί Αγώνες και η προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έτσι θα αυξηθεί και η ζήτηση στον τομέα της λιανικής, την οποία θα ενισχύσει η ολοένα μεγαλύτερη διείσδυση των Η/Υ στα σχολεία.
Παράλληλα αυξάνεται διαρκώς το ενδιαφέρον για το INTERNET, αυξάνεται η διείσδυση του e-business, διευρύνεται η αγορά των τηλεπικοινωνιών και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις παρουσιάζουν αξιοπρόσεχτη πρόοδο στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, οπότε και αυτοί οι παράγοντες αναμένεται να δώσουν ώθηση στις ελληνικές επιχειρήσεις πληροφορικής.
Σε διεθνές επίπεδο εντούτοις υπάρχει διχογνωμία σχετικά με την ανάκαμψη ή όχι του τεχνολογικού κλάδου.
Από την «αναπαράσταση» στην «κατασκευή» της πραγματικότητας
Σε τι βαθμό η τεχνολογία διαμορφώνει την πραγματικότητα σήμερα; Και σε τι βαθμό η προηγούμενη τεχνολογία διαμόρφωνε την πραγματικότητα χθες; Βρισκόμαστε μπροστά σε ραγδαίες εξελίξεις των οπτικοακουστικών ΜΜΕ και των υπολογιστών. Η εικόνα, ο ήχος και η ανασύνθεσή τους μέσα από τους υπολογιστές δένουν σήμερα σε ένα τεχνολογικό σύνολο που οδηγεί σε νέα, πρωτόγνωρα μονοπάτια.
Η πραγματικότητα στην εποχή της τεχνολογικής κυριαρχίας γίνεται ολοένα και περισσότερο εικονική. Αλλά τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι.
Η απεικόνιση της πραγματικότητας απασχόλησε ανέκαθεν και με πολύ έντονο τρόπο τους ανθρώπους. Από την εποχή της πρώτης εικονογραφίας στα τοιχώματα των σπηλαίων μέχρι την εποχή της τηλεοπτικής εικόνας κάθε απεικόνιση της πραγματικότητας είχε μια μερικότητα, καθώς επέλεγε κάποια στοιχεία και κάποια άλλα απέκλειε διαμορφώνοντας μια υποκειμενική ματιά στον κόσμο. Όμως μέχρι σήμερα η πραγματικότητα πάντα ενυπήρχε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Σήμερα μοιάζει να αρχίζει μια νέα εποχή όπου για πρώτη η πραγματικότητα δεν είναι πιθανόν καθόλου αναγκαία στην όποια απεικόνισή της!
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η εξέλιξη της ραδιοτηλεοπτικής τεχνολογίας στον 20ο αιώνα επέτρεψε να μεταφερθεί η πραγματικότητα μέσω της απ’ ευθείας μετάδοσης του ήχου και της εικόνας προσδίδοντας μεγαλύτερη ένταση και δραματικότητα, καθώς η αμεσότητα δημιουργούσε και την αίσθηση της συμμετοχής σε γεγονότα που εξελίσσονταν πολύ μακριά. Όμως η ίδια η εξέλιξη της τεχνολογίας οδήγησε σε ακόμα μεγαλύτερες αλλαγές: η πραγματικότητα ολοένα και λιγότερο έμοιαζε με την …πραγματικότητα και ολοένα και περισσότερο άρχισε να μοιάζει με ό,τι οι δυνατότητες της τεχνολογίας και οι επιθυμίες του χειριστή του μέσου ήθελε. Μια νέα εποχή φαίνεται να ξημερώνει στις αρχές του 21ου αιώνα για την ραδιοτηλεοπτική μετάδοση.
Τα παραπάνω δεδομένα καθώς και η πορεία της ραδιοτηλεοπτικής απεικόνισης μιας ολοένα και περισσότερο αμφισβητούμενης πραγματικότητας απασχόλησαν και συνεχίζουν να απασχολούν τους μελετητές των ΜΜΕ. Πως αποτυπώνεται σήμερα η πραγματικότητα μέσα από τους ήχους και τις εικόνες των ΜΜΕ; Και πως θα αποτυπώθηκε στις προγενέστερες περιόδους;
Μια ταξινόμηση της εξέλιξη της τεχνολογίας των ΜΜΕ κατά τον 20 αιώνα ουσιαστικά αποτελεί μια βασική προσπάθεια κατανόησης της αποτύπωσης της πραγματικότητας και των παρεμβάσεων του ανθρώπου στην τελική καταγραφή της. Έτσι, ο 20ος αιώνας θα μπορούσε να ταξινομηθεί σε τρεις μεγάλες ενότητες, από τη σκοπιά της τεχνολογίας του ήχου και της αναμετάδοσης.
· 1900-1960: Κατά την πρώτη περίοδο, που διαρκεί περίπου μια εξηκονταετία, έχουμε την εποχή της ζωντανής αναπαραγωγής του ήχου και της ζωντανής αναμετάδοσης. Είναι η εποχή της οπτικής και ηχητικής απεικόνισης της σκηνικής ή και της ζωντανής πραγματικότητας. Στην περίπτωση κυρίως των ηχογραφήσεων και των αναμεταδόσεων, αυτές γίνονται σε συνθήκες κανονικές όπου τα όποια ηχητικά, μουσικά και ειδησεογραφικά γεγονότα λαμβάνουν χώρα μπροστά στα μικρόφωνα. Αλλά και στην περίπτωση της εικόνας, έχουμε την αποτύπωση της υπάρχουσας απεικόνισης με δυνατότητα περιορισμένη στην επεξεργασία στον κινηματογράφο και καθόλου στην τηλεόραση. Ουσιαστικά στον οπτικοακουστικό χώρο μπορούμε να πούμε πως υπάρχει μια «αναπαράσταση της πραγματικότητας» (replica of reality).
· 1960-1985: Η δεύτερη περίοδος διαρκεί περίπου μια 20ετία. Ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και κλείνει στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Είναι η εποχή όπου οι δυνατότητες επεξεργασίας του ήχου με τη μαγνητική ταινία και της τηλεοπτικής εικόνας με το βίντεο δίνουν νέες διαστάσεις στην οπτικοακουστική παραγωγή. Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με μια «επεξεργασία της πραγματικότητας» σε στούντιο με βάση τις δυνατότητες της τεχνολογίας (editing of reality).
· 1985-2001: Η τρίτη περίοδος αναπτύσσεται κυρίως στην τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα.
Είναι προφανές πως με τη ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογικών δυνατοτήτων των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των δικτύων σε αυτή τη χρονική περίοδο φτάσαμε σε ένα σημείο όπου η πραγματικότητα μπορεί πλέον να κατασκευάζεται ακόμα και σε περιορισμένους ατομικούς χώρους. Μέσα από τις δυνατότητες των νέων ηλεκτρονικών υπολογιστών μπορούμε πια να μιλάμε για «κατασκευή της πραγματικότητας» (construction of reality). Από την παραπάνω ταξινόμηση είναι προφανές πως σήμερα είμαστε σε μια εποχή όπου η εξωτερική πραγματικότητα μοιάζει είτε να εξαφανίζεται είτε να αποτελεί ένα μέρος των όσων απεικονίζονται στα ΜΜΕ.
Είναι πολύ δύσκολο να ακούσει κανείς τι πραγματικά συμβαίνει και τι θα μπορούσε να είχε συμβεί στο ενδιάμεσο χρόνο. Συνήθως οι παρουσιάσεις των γεγονότων στα ΜΜΕ μοιάζει να «οικοδομούν» μια εικόνα η οποία αφήνει ελάχιστο χώρο για την πραγματικότητα.
Το παραπάνω συμπέρασμα, σε συνδυασμό με το ότι στην πλειονότητα τους τα ψηφιακά μέσα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν μια πραγματικότητα έξω και πέρα από τα όρια της ζωής, δημιουργεί συχνά στους ερευνητές το συναίσθημα ότι πλέον η οπτικοακουστική τεχνολογία μέσω των τεράστιων δυνατοτήτων των ηλεκτρονικών υπολογιστών τείνει να είναι υποχείριο αυτών που την ελέγχουν και τη χειρίζονται. ‘Η σε μερικές ακραίες περιπτώσεις, κάποιοι μοιάζει να πιστεύουν πως η τεχνολογία τείνει να αυτονομηθεί και κανείς να μην ελέγχει τη δημιουργία μιας «κατασκευασμένης πραγματικότητας». Είναι όμως έτσι; ΄Η μήπως η πραγματικότητα «κατασκευάζεται» έτσι από τη διαμεσολάβηση εκείνων που θέλουν μια τέτοια απεικόνισή της;
Δ. ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ
Η τεχνολογία οδηγεί τις εξελίξεις. Προς αναζήτηση γενικού κοινού
…………………………………………………….
Τόσο η επιστημονική προσπάθεια για την ανάγνωση των εξελίξεων όσο και η προσπάθεια που καταβάλλουν οι τεχνολόγοι και η αγορά μοιάζει να καταλήγουν στο ήδη γνωστό συμπέρασμα πως «η τεχνολογία οδηγεί την κούρσα» και πως όλα τα ΜΜΕ «συγκλίνουν γύρω από τις νέες και αδήριτες ανάγκες της αγοράς». Στη βάση αυτής της σύγκλισης είναι ο υπολογιστής. Είναι εμφανές, ακόμη και δια γυμνού οφθαλμού, πως ο υπολογιστής άλλαξε την τηλεόραση περισσότερο από όσο μπορούσαμε να φανταστούμε πριν από λίγα χρόνια.
Ο ρόλος της τεχνολογίας, και τότε που ο υπολογιστής είχε δευτερεύοντα ρόλο και τώρα που παίζει πρωτεύοντα, είναι κυριαρχικός. Και πώς να μην είναι, αφού η μαζική επικοινωνία λάμβανε χώρα από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, που ήταν και είναι παράγωγα της τεχνολογίας. Το ερώτημα που τίθεται σήμερα (και που τέθηκε ακόμα μια φορά και αυτή τη χρονιά) είναι τι τεχνολογία έχουμε και τι τεχνολογία προωθούμε. Απαντώντας σε αυτή την ερώτηση απαντούμε και στο τι επικοινωνία θα έχουμε. Και όπως όλα δείχνουν: «Μοιάζει να μην υπάρχει μέλλον έξω από την αγορά», όπως συνόψισε, μάλλον θλιμμένα, ένας Αμερικανός καθηγητής.
Δεν ήταν τυχαίο που η φετινή έκθεση του National Association of Broadcasters στο Λας Βέγκας είχε τίτλο «Η συγκλίνουσα αγορά». Είναι προφανές πως η αγορά οδηγεί αναπόφευκτα στη σύγκλιση των τεχνολογιών γύρω από την τεχνολογία του υπολογιστή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα ΜΜΕ. Στη θέση της τηλεοπτικής οθόνης, αργά μα σταθερά, αναδύεται η οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Παγκοσμιοποίηση και τοπικότητα
Η παλιά τηλεόραση μοιάζει ακόμα να αναζητεί το γενικό κοινό. Όμως τα φθίνοντα ποσοστά των τριών μεγάλων αμερικανικών δικτύων (ABC, NBC, CBS) δείχνουν πως αυτό το γενικό ακροατήριο κατακερματίζεται και ολοένα και δυσκολότερα μπορεί να βρεθεί. Αυτό σχετίζεται τόσο με την εμφάνιση νέων μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων (CNN, FOX κ.λπ.), που πλέον διεκδικούν με πολύ σοβαρό τρόπο ένα ποσοστό από αυτό, όσο και με τον κατακερματισμό των ενδιαφερόντων των νέων. Η διείσδυση του Διαδικτύου αλλάζει σε ένα ποσοστό τις συνήθειες ενός αριθμού νέων ανθρώπων. Τα διλήμματα στην αμερικανική βιομηχανία της τηλεόρασης αυξάνουν, καθώς το 1998, στην προσπάθειά της να βρει το γενικό ακροατήριο, το αναζητούσε σε τοπικό επίπεδο και στην προσπάθειά της να βρει το ειδικό, το έψαχνε στον ευρύτερο εθνικό ή και στο διεθνή χώρο. Σήμερα, μόλις τρία χρόνια αργότερα, μοιάζει να είναι ξανά μπροστά σε ένα σταυροδρόμι που περνά μέσα από την ψηφιοποίηση, όμως δεν ξέρει πως και με ποιον τρόπο να απευθυνθεί στο ακροατήριο. Όπως είπαμε και παραπάνω, η τεχνολογία οδηγεί. Όμως ακόμα δεν είναι εμφανές προς τα πού και με ποιο τρόπο θα μιλήσουμε στο ακροατήριο.
Από την άλλη μεριά, είναι προφανές πως παγκοσμιοποίηση και τοπικότητα συνυπάρχουν στο χώρο της οπτικοακουστικής βιομηχανίας με πολλούς τρόπους. Έτσι, στην ψηφιακή εποχή που κατακερματίζει τα ακροατήρια έχουμε μια επέκταση των μεγάλων συγκροτημάτων διεθνώς και τη διαμόρφωση μιας ολιγοπωλιακής οπτικοακουστικής αγοράς. Ταυτοχρόνως, αυτή η ολιγοπωλιακή αγορά προωθεί ακόμα περισσότερο την τεχνολογική σύγκλιση και την παγκοσμιοποίηση (κοινά μηχανήματα, hardware, software).
Όμως, όταν φτάνουμε στο επίπεδο των προγραμμάτων όλα δείχνουν πως συνεχίζεται η στροφή προς τοπικό και το εθνικό ακροατήριο. Είναι προφανές πως διεθνώς στο χώρο της οπτικοακουστικής βιομηχανίας όλα μοιάζουν να βρίσκονται σε ένα σταυροδρόμι, με πολλά ανοιχτά ενδεχόμενα για το μέλλον.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ Ο.Κ.Π
Βασίλης Τακτικός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου